МЕДОТ е слатко, лепливо задоволство во кое луѓето уживаат илјадници години. Но, медот е многу повеќе од вкусен намаз за леб или засладувач за чај. Направивме мало истражување во светот на пчелите и медот и откривме навистина интересни факти и информации кои би можеле да ве изненадат.
Од далечината што пчелите летаат за да произведат половина килограм мед до историјата на медот во древните цивилизации, има многу да се научи за овој сладок нектар. Затоа, токајте се и подгответе се да го откриете прекрасниот свет на пчелниот мед!
- Пчелите произведуваат мед милиони години
Првите пчели се појавија на Земјата пред околу 130 милиони години и оттогаш произведуваат мед.
- Пчелите произведуваат големи количини мед
Типична кошница може да произведе помеѓу 13 и 45 килограми мед годишно. За да се произведат околу 450 грама мед, една колонија пчели мора да собере нектар од приближно 2 милиони цвеќиња и да прелета повеќе од 88.000 километри, што е еднакво на двојно патување околу светот и претставува животен труд за околу 800 пчели.
- Единствената храна произведена од инсекти
Медот е единствената храна што ја произведуваат инсектите, а ја јадат и инсектите и луѓето. Процесот на производство на мед започнува со тоа што пчелите собираат нектар од цвеќето, кој потоа го мешаат со пчелен ензим и го складираат во саќе. Нектарот потоа се претвора во мед преку процесот на ферментација.
- Пчелите се хранат со мед во зима
Пчелите работат напорно цело лето за да обезбедат доволно мед за одржување на кошницата во текот на зимата. За време на постудените месеци, пчелите го поминуваат своето време собирајќи се околу матицата и треперејќи се за да ја наполнат кошницата со топлина. Тоа морници согорува многу калории, па медот е совршена високо-енергетска диета.
- Една пчела произведува многу малку мед
Во просек, пчелата произведува една дванаесетина од лажичка мед во текот на својот живот. За да го ставиме тоа во перспектива, две супени лажици мед би обезбедиле една пчела со доволно енергија за да лета низ светот.
- Различни бои и вкусови
Вкусот на медот се одредува според изворот на нектар од кој е направен. Додека медот од липа има благ вкус, медот од костен има подлабок и малку зачинет вкус, а медот од еукалиптус содржи суптилна нота на ментол. Доаѓа и во различни бои, од проѕирни до речиси црни, а колку е медот потемен, толку е поголемо нивото на антиоксиданси. Познато е дека пчелите во југоисточниот дел на Соединетите држави произведуваат длабок виолетов мед, но научниците сè уште не откриле зошто.
- Медот не се расипува
Кога е во херметички сад, медот е една од ретките намирници за кои се знае дека нема рок на траење. Постојат дури и извештаи дека мед за јадење стар неколку илјади години е пронајден во неколку древни египетски гробници. Долговечноста на медот може да се објасни со неговиот хемиски состав.
Медот е првенствено шеќер, тој е малку кисел и во својата природна форма има многу мала содржина на вода, а многу малку бактерии или микроорганизми можат да преживеат во таква средина. За да се расипе медот, мора да има нешто во него што може да се расипе, но организмите не можат да преживеат доволно долго во тегла мед за да се расипе.
- Медот не го произведуваат само пчелите
Пчелите не се единствените инсекти кои произведуваат мед. Јужноамериканските пчели без осило, исто така, произведуваат мед, како и некои егзотични видови оси кои исто така ројат во Јужна Америка. Бумбарите не произведуваат мед на ист начин како што тоа го прават пчелите, но тие прават своја верзија на мед.
- Луѓето собирале мед најмалку 8.000 години
Бројни пештерски цртежи покажуваат луѓе како собираат мед од колонии на диви пчели. Овие древни слики сугерираат дека луѓето собирале мед најмалку 8.000 години.
- Античка египетска контрацепција
Постојат записи од 1550 година п.н.е. кои зборуваат за медот кој жените го ставаат на постелнината за да спречат несакана бременост.
- Мед жртва
Забележано е дека древниот египетски фараон Рамзес III. му понудил на богот на реката жртва составена од 13 тони мед фрлен во Нил.
- Грчки благослови
Старите Грци медот го сметале за симбол на благослов и среќа, а на погребите им го принесувале на духовите на мртвите.
- Медот како оружје
Во античките војни, медот често се мешал со отровни материи како што се олово и сулфур за да се добијат отровни стрели.
- Средновековно производство на мед
Во Германија во 11 век, медот бил толку ценет поради неговата способност да го засладува пивото што феудалците барале од своите селани да им оддадат почит во мед и пчелин восок.
- Пчелни бради
Некои продавачи на мед во 19 век почнале да носат „пчелни бради“ за да привлечат внимание на нивните производи. Ваквата брада се постигнува со чување на пчела матица во кафез под брадата и дозволување на пчелите да се групираат на лицето. Денес, пчелните бради се попопуларни од кога било и има неколку годишни натпревари низ светот за да се постигне највпечатлива пчелна брада.
- Медот е лековит
Доказите за назначувањето на мед во лекувањето на луѓето датираат од античка Месопотамија. Бидејќи оваа супстанца е толку непријатна за бактериите, често се користела како природен прелив за заштита на исеченици и изгореници од инфекција. Денес медот се уште се користи како природен лек за првут, чир на желудникот, па дури и за сезонски алергии.
- Шумски мед
Пчелен производ кој не потекнува од цветен нектар, туку од растителни сокови од подлабоките слоеви на растенијата, го нарекуваме медљиковец, мед или шумски мед. Овој вид мед е производ на сокови од растителни слоеви до кои пчелите не можат да стигнат во нормални услови. Растителните вошки ги оштетуваат листовите, иглите или младите гранчиња и на тој начин излегуваат слатки растителни сокови, а вишокот што вошките не можат да го обработат се појавува како медлива роса. Овој вид мед е релативно редок и најмногу може да се најде во Европа и делови од Северна Америка, а во Хрватска го произведуваат бројни семејни фарми.
- Пчеларите го земаат само вишокот
Продуктивната пчелна колонија произведува два до три пати повеќе мед отколку што е потребно за да ја преживее зимата. Кога берат мед од кошницата, пчеларите се трудат да не земат ништо што би им недостасувало на пчелите.
- Најголем производител е Кина
Во 2020 година, глобалното производство на мед изнесуваше 1,8 милиони тони. Најголем производител е Кина со 26% од вкупното светско производство, а други големи производители се Турција, Иран, Аргентина и Украина.
