„Бугарија е најголемиот заштитник на влезот на земјите од Западен Балкан уште од 2007 година. На средината од патот за жал, сега има препрека. Софија со тревога го набљудува однесувањето на Скопје“, тоа се вели во анализата на бугарската вицепремиерка и Министерка за надворешни работи Екатерина Захариева, за авторитетното германско издание „The European“.
„На 17 ноември 2020 година, мојата земја го оспори усвојувањето на рамката за преговори за идниот пристап на Република Северна Македонија во ЕУ. Во име на бугарската влада и парламентот, ја пренесов оваа одлука, која претходно неколку пати им ја соопштив на моите европски колеги и на Скопје. Јас го сторив тоа од убедување и од загриженост – загриженост дека Балканот може да стане „камен на сопнување“ на Европа.
Во 2017 година, сè уште имаше ветувачки знаци за интеграција во ЕУ на земјите од Западен Балкан. По признавањето на независноста на тогашната Република Македонија од страна на Бугарија во 1992 година и потпишувањето на важна политичка декларација во 1999 година, Договорот за пријателство во 2017 година имаше за цел да го отвори патот за влез на Скопје во ЕУ. За Бугарија, почитувањето на Договорот е гаранција за трајни пријателски односи и треба да биде дел од преговорите за пристапување во ЕУ. Договорот ја регулира, меѓу другото, заедничката работа на инфраструктурни проекти, признавањето на нашата заедничка историја и недостатокот на националистички говор на омраза во политичкиот дискурс.
До денес, историскиот регион на Македонија е поделен на бугарски, грчки и дел кој припаѓа на Република Северна Македонија. Посебниот македонски идентитет е формиран во првата половина на минатиот век. Бугарија го признава овој посебен идентитет на Македонија и ги поддржува европските интеграции на Република Северна Македонија. Владата во Скопје и порано се обидуваше да ја негира нашата заедничка историја. Заедничките национални херои како Гоце Делчев, кој како македонски Бугарин се борел за ослободување од Отоманската империја во 19 век, се претставени само како Македонци. Македонските интерпретации на познати бугарски песни и романи се препишани за да се избрише сè што е бугарско во нив. За решавање на спорот е формирана заедничка историска комисија.
За жал, три години по потпишувањето на Договорот за пријателство, мора да кажеме дека нашите партнери во Република Северна Македонија се збогуваа со неговото спроведување. Резултатите од ова се еднострано раскинување на Заедничката историска комисија од Скопје, оцрнување на Бугарите како фашисти во учебниците во Република Северна Македонија и континуирана дискриминација на бугарските инвеститори. Граѓаните на Република Северна Македонија, кои се идентификуваат како Бугари, се малтретирани и укорувани, а нивните лични податоци се откриваат на социјалните мрежи. Скопје исто така ја одложува имплементацијата на инфраструктурните проекти долж економски важните коридори за транспорт – проекти финансирани од ЕУ. 130 милиони евра се веќе изгубени на изградбата на автопатот А1 меѓу нашите две земји затоа што Скопје ги игнорира условите за финансирање од ЕУ.
Бугарија како движечка сила
Од влегувањето во ЕУ во 2007 година, Бугарија се смета за движечка сила за проширување на ЕУ кон Западен Балкан. Мојата земја со ентузијазам ја поддржува западната ориентација и европските амбиции на Република Северна Македонија. Во 1992 година, Бугарија беше првата земја што ја призна независноста на тогашната Република Македонија. Во исто време, Бугарија делува како претпазливо предупредување во случај на претстојни кризи, бидејќи стабилноста на заедницата мора да се обезбеди со пристапувањето во ЕУ. Сега гледаме таква криза во однесувањето на Скопје. Приговорот на Бугарија за усвојување на рамката за преговори за пристапување во ЕУ е предупредувачки сигнал за нашите европски пријатели. Билатералните прашања треба да се решат пред пристапувањето и затоа очекуваме Скопје да го спроведе нашиот Договор за пријателство.
Јас добро се сеќавам на расположението на оптимизам низ целата земја кога Бугарија влезе во ЕУ во 2007 година. Условите беа исполнети и беа преземени важни чекори за реформа. По две успешни години во валутниот механизам ERM II, со доверба ќе го воведеме и еврото до 2023 година. Се разбира, сакавме да станеме членки веднаш по падот на Железната завеса. Ветувањето на ЕУ за просперитет и економски раст беше исклучително привлечно за нас по тешките години на комунизмот. Подеднакво важно, сепак, беше единството на европските земји во различноста и солидарноста, што го натера секој глас да се слушне и обедини различни ставови за компромиси во интерес на сите. На ова се основа еден благородниот основен принцип на Европската унија – живата европска демократија.
За Бугарија, влегувањето во ЕУ во 2007 година беше најважниот настан во нејзината историја. Се надеваме дека нашите соседи во Скопје наскоро исто така ќе бидат дел од Унијата – ова е во наш интерес, во интерес на нашите соседи и во интерес на Европа. Ние ја поддржуваме Република Северна Македонија во ова, но исто така ја очекуваме истата посветеност кон Европа и европските вредности што ги прифативме пред 14 години“, стои во анализата на шефицата на бугарската дипломатија Екатерина Захариева за „Тhe European“.
