реклама
Едно прво светско истражување покажа дека речиси никаде на Земјата нема постојано безбедни нивоа на загадување на воздухот.
Студијата, предводена од Универзитетот Монаш во Австралија, покажа дека само 0,001 отсто од светското население било изложено на ниско ниво на загаденост на воздухот во 2019 година, на глобално ниво, 70 отсто ги надминале безбедните граници, пишува Science alert.
реклама
Загадувањето на воздухот предизвикува околу осум милиони смртни случаи секоја година. Ситни честички помали од 2,5 микрометри, познати како ПМ 2,5, можат да ги нападнат дишните патишта и крвните садови, предизвикувајќи мозочни удари, рак на белите дробови и срцеви заболувања.
Светската здравствена организација (СЗО) го постави безбедносниот праг за дневна изложеност на ПМ 2,5 честички на 15 mg/m3, но меѓу 2000 и 2019 година, просечното ниво на загаденост на воздухот во светот беше повеќе од двојно повеќе од границата, кога изнесуваше 32. 8 mg/m3.
реклама
Оваа студија е прва што ја покажува промената на дневната изложеност на загадениот воздух на глобално ниво во текот на неколку децении. Податоците беа извлечени од 5.446 мониторинг станици во 65 земји.
Источна Азија имаше најлошо загадување на воздухот во овој период од две децении, со просечна годишна изложеност на ПМ 2,5 честички од 50 mg/m3, а потоа следат Јужна Азија (37,2 mg/m3) и Северна Африка (30 mg/m3).
реклама
Регионите со најниско загадување на воздухот со ПМ 2,5 честички во текот на две децении беа Австралија и Нов Зеланд (8,5 mg/m³), другите региони во Океанија (12,6 mg/m³) и Јужна Америка (15,6 mg/m³).
Загадувањето на воздухот се намали во Европа и Северна Америка помеѓу 2000 и 2019 година, но се зголеми во Јужна Азија, Австралија и Нов Зеланд, Јужна Америка и Карибите.
Овој тип на загадување имаше сезонски модел. Во североисточна Кина и северна Индија, употребата на фосилни горива за загревање на домовите доведе до најголемо загадување на воздухот во текот на зимата. Но, спротивната шема беше забележана на источниот брег на Северна Америка, каде PM 2,5 го достигна врвот во летните месеци.
Истражувачите рекоа дека шумските пожари и песочните бури поврзани со климатските промени, исто така, можеби придонеле за загадувањето на воздухот во југоисточна Австралија во 2019 година.
„Оваа студија дава длабоко разбирање за моменталната состојба на загадувањето на воздухот и неговото влијание врз здравјето на луѓето“, вели Јуминг Гуо, истражувач за квалитетот на воздухот на Универзитетот Монаш.
Тој додаде дека „со оваа информација, креаторите на политиките, јавно-здравствените службеници и истражувачите можат подобро да ги проценат краткорочните и долгорочните здравствени ефекти од загадувањето на воздухот и да развијат стратегии за ублажување на загадувањето на воздухот“.
Влијание врз здравјето на луѓето
Загадувањето со ПМ 2,5 честичките се јавува при согорување на фосилните горива, поради издувните гасови од автомобилите, пожарите, но и поради употребата на шпорети на гас.
Кога ги вдишуваме овие ситни честички, тие минуваат низ обвивката на белите дробови. Ова може да предизвика воспаление, влошување на астмата и хронична опструктивна белодробна болест.
Токсичните честички можат да навлезат во крвните садови, предизвикувајќи нивно воспаление, а кај некои луѓе тоа може да доведе и до мозочен удар. Тие можат да доведат до формирање на згрутчување кои го оштетуваат срцето или мозокот.
Овој труд е објавен во The Lancet Planetary Health.
реклама
