zoom

АмериканскатавселенскаагенцијауспешнополетасомалхеликоптернаМарс.Беспилотнотолетало,нареченогенијалност,леташевовоздухотпомалкуодеднаминута,ноНасагославионаштогопретставувапрвиотуправуван,контролиранлетсоавионнадругсвет.ПотврдатадојдепрекусателитнаМарс,којгипренесеподатоцитенаЗемјата.Вселенскатаагенцијаветуваповеќеавантуристичкилетовивоследнитеденови.Нагенијалностќемубиденареденодалетаповисокоипонатаму,бидејќиинженеритесакаатдагитестираатграницитенатехнологијата.„Сегаможемедакажемедекачовечкитесуштестваизвршијароторнадругапланета“,веливоодушевениотМиМиАунг,раководителнапроектотзагенијалностволабораторијатазареактивенпогоннаНасавоПасадена.„ТолкудолгозборувавмезанашиотмоментнабраќатаРајтнаМарс,иевеготука.

Слетувачот„ИнсајтМарс“наНАСАевоголемипроблемизатоашто„гоубива“студотнасоседната„ЦрвенатаПланета“.Роботскотолеталоод800милионидоларислетанаместотоЕлисиумПланитијаво2018годинаидоосегазабележанад500земјотресинаМарс,какои10.000песочнибури.Благодарениенанего,почнаапоподробниистражувањазајадротонаоваапланета.Сепак,неговатамисијабиможеладазавршипорадисуровотоистуденовременаМарс.Уредотсегаевохибернација,бидејќиинженеритенаНАСАсеобидуваатдагопродолжатнеговиотживотенвек.Местотокадештослетувачотсенаоѓанееизложенонасилниветровитиналети,каконапр.,кајроверот„Упорност“.ОвиеветровијаотстрануваатпрашинатаодсоларнитепанелинароботитенаНАСА,такаштобезветер,правотсеталожиитојслојјаблокираСончеватасветлина.Така,на„Инсајт“„мустуди“,буквално.Сепак,иманадежзатоаштопрекинувањетонанаучнитеоперациизаштедуваенергија,паробототможедагизагревасвоитесистемиидагипреживее„смртоноснитестудениноќи“наМарсодминус90Целзиусовистепени.НАСАсенадевадекаќеможедагооживее,особеноакое„мирен“доволнодолговреме.Инженеритепланираатдапродолжатсооперациитесопочвата,когаМарсќебидепоблизудоСонцетовојули.ДоколкујапреживеезиматанаМарс,слетувачотможеинатамудагиследиземјотреситеидагопроучувавреметоиследната2022година.Дополнителнаопасноствооваасостојбаеможностаодненадејнапесочнабураследните4-5месецикогаможедасесобереповеќеправнасоларнитепанели.Споредпрвичнитепретпоставки,тојпериоднебитребалодаесезонанабури.

„Гугл“подготвувановаопцијазапаметнитетелефони„Пиксел“.Тоаеделодфункциитезатн.„Дигиталнаполза“,штоимаатзацелдаимпомогнатнапотрошувачитеподобродајабалансираатупотребатанапаметниуредисонивниотнормаленживот.Новатаопцијаќегипредупредувалуѓетодабидатвнимателникогапешачејќигокористатсвојотпаметенуред.Какоштопренесува„XДА-девелоперс“,„Хедсап“ќегопотсетувакорисникотда„незјапа“премногуипредолговодисплејотидавнимаваанаоколудодекаевоод.Притоа,експлицитносенапомнувадекатоанегозаменувавниманиетоисамосвестанапотрошувачитеинештитиоднесаканислучки.Единственатацеледагопотсетикорисникотдабидевнимателен.Засега,„Хедсап“едостапнасамозателефонитена„Пиксел“,номожноетоадасепојавиикајдругиуреди. 

АмериканскатаНАСАгоодложипрвиотлетнамалиотсамоуправувачкихеликоптер„Генијалност“(Ingenuity),штосенаоѓанаМарс,порадитехничкипроблеми.КакоштосоопштиНАСА,испитувањетонабрзатаротацијанароторотна„Генијалност“вопетокотпокажапроблемиприполетување.Сепак,хеликоптеротебезбеденигииспраќаподатоцитеназаднаЗемјата.Тимстручњацигипроверуваподатоцитезадагорешипроблемотидаодрединовдатумнатестот.Завременапробниотлет,минијатурниотхеликоптертежококолу1,8килограмиќелетадовисочинаодоколутриметри,ќеостаненаедноместо30секунди,апотоаќесевратинаповршинатанаМарс.НаМарспритоа,температуратаеминус90Целзиусовистепени,имапослабагравитацијаиреткаатмосфера.„Генијалност“„пристигна“наМарссороверот„Упорност“вофевруари.Роботскотовозилооттогашиспраќафотографии,видеоснимкиизвукодМарс,падуриипрвиот„самослик“

АмериканскатавселенскаагенцијаНАСАсеподготвувазапрвиотконтролиранлетнахеликоптерот„Инженеринг“наМарс.Планираниотлеттребадабидепрвиотнекогашконтролиранлетнадругапланета,асеочекувадасеслучинајрановосреда,на14април,пренесувалондонскиГардијан.ИнџинуититеслетаанаезеротоКратернаМарсна18февруари,поосуммесеципатувањедолгскоро300милионимилји.Хеликоптеротедолг50сантиметриитежи1,8килограминаЗемјата,додеканаМарстежиоколу680грама.Хеликоптерот„Инженеринг“еопременсодвароторикоиротираатвоспротивнинасокиедниоддруги.

Откакопреднеколкудена,малиотхеликоптер„Генијалност“успешносеодвоиодроверот„Упорност“вокојбешедел,сегауспеадајанаправисвојатапрва„селфи“фотографијаодМарс,објавиНАСА.„Ровер“користелроботскараказадајафотографира,наштовсушностисепридружуваат62единечнислики.Покрај„Упорност“,вопреденпланможедасезабележи„Генијалност“нарастојаниеодоколучетириметри,пренесува„Јутарњи.хр“.Хеликоптерот,тежококолу1,8килограми,требадагоизвршисвојотпрвлетнаЦрвенатапланетавонареднитеденови.Сеочекувададостигневисинаодоколутриметривопрвиотпробенлет,апотоадаостаненаедноместооколутриесетсекундипреддасеспуштиназаднаповршинатанаМарс.Тојлетќебидепрвиотконтролиранлетнадругапланета.Хеликоптеротсенапојувасолитиум-јонскибатерии,асеочекува„генијалност“данаправиуштенеколкупробнилетовизаоколуеденмесец.ТојпристигнанаМарсворамкинаосноватанароверот„Упорност“накрајотнафевруарипоповеќеод200деналети472милионикилометри.

ЕкипажодтројцаастронаутиденескаполетаконМеѓународнатавселенскастаница,сокапсула,восеќавањена60-годишнинатаодполетувањетонасоветскиоткосмонаутЈуријГагарин–првиотчовекштоотишолвоВселената.ГодишнинатаодисторискиотлетнаГагарин–12април1961година,воРусијасекојагодинасеславикакоДеннаастронаутиката.Тојминал108минутивоорбитата.КосмонаутитеодрускатаагенцијаРоскосмос–ОлегНовицкииПјотрДубровиАмериканецотодНАСА,МаркВандеХеј,утровополетааодрускиоткосмодром„Бајконур“воКазахстан.Вселенскотолетало„СојузМС-18“бешеиименуванополегендарниоткосмонаут,апортретнаГагаринјакрасинеговатаповршина.–Когапрвпатпочнувавме,сенатпреварувавмееднисодруги,итоабешееднаодпричинитештобевметолкууспешнинапочетокотначовечкиотвселенскилет.Сотекотнавремето,сфативмедекаможемедазавршимемногуработазаедно…Сенадевамдекаоваќепродолжиивоиднина,речеВандеХеј.Но,60-годишнинатадоаѓавотешковреме,когарускатавселенскаиндустријапретрпенизанеуспеси,одскандалисокорупцијадопрекинатполетиодложувањенамисијасоекипажво2018година.  

ЛадноенаМарс,напишааодНАСА.ВечернитетемпературинакратеротЈезероможатдападнатдоминус130степениФаренхајтови(минус90степениЦелзиусови),штоможедагизамрзнеираспуканезаштитенитеелектричникомпонентиидагиоштетиодборитенабатериитепотребнизалет.ДасепреживеетаапрваноќоткакобешераспореденодкадештобешеприкаченнастомакотнароверотПерсеранснаНАСАна3априлеголемапресвртницазароторкот1,8килограми.Вонареднитеденови,генијалностаќебидевотоаштооватребадабидепрвиотвоздухопловсоконтролиранлетнадругапланета,соопштијаодНАСА.На4април,овојхеликоптерјаиспратипрватаодсликитенаповршинатанаМарс.Снименоодзаднаталевакамеразаизбегнувањенаопасностаодроверот,сликатапокажувадекасечилатанароторотнахеликоптеротсеуштераспореденивоеднанасокаеднинадруги(конфигурацијаштосекористизадасезаштедипросторзавременапатувањетодоМарс)инеговитечетириподножјасецврстозасаденивоповршинатанаМарс.НАСАпотроши85милионидоларизаразвојнаIngenuity.Роторкрафтотвеќесепокажакакодоволноцврстзадагопреживеепатувањетоодскоро300милионимилјидоМарсидагипреживееекстремнитетемпературинапланетата.Но,истотакамораидалета.„Тоаможедабидезаистражувачкицели–правењесликизаизвидувањенаобласти,потенцијалнинаучницелизаиднировери,падурииидниастронаутинаМарс“,речеГрип.„Или,тоаможеданосисвоинаучниинструментивообластикадештонеможетедастигнетесокопненовозило“.Откакоќезавршаттест-летовитенаIngenuity,Perseveranceсеочекувадалетаконкарпитенаантичкатареказарадисопственатареволуционернанаучнамисија:потрагапофосилинаантичкимикробинавонземјанинаМарс.

НаИнтернетденескасепојавијаличнитеподатоцинанадполовинамилијардакорисницинаФејсбукиуштееднашукажаанатешкотиитештооваакомпанијагиимасоскладирањетоначувствителнитеинформации,пренесеБлумберг.Американскатаагенцијанаведувадекаинформациитештопротекоагивклучувалетелефонскиотброј,идентификацијатанаФејсбук,целоснотоиме,локација,претходнилокации,датумнараѓање,е-пошта,приватенстатусибиографија.-Чувствителнителичниподатоцисепојавијанахакерскифорум,претставувајќипотенцијаленризикзамилионитрговцисокриптовалутиилуѓекоисегаможатдабидатранливинаразнинападипрекуИнтернет,велиАлонГал,техничкидиректорнафирматазабезбедност„ХадсонРок“,којовиеинформацијагиобјавипретходноденесканаТвитер.Галтврдидекапротекувањетонаподатоцитееповрзанособезбедноснагрешка,штозапрвпатбилаоткриенаво2019година,авојануари2021годинабилоутврденодекахакерите,истотака,можеледагикористатинформациитезапристапдотелефонскитеброевинакорисникот.СпоредГал,информациитесегаможатдабидаткориснизахакеритезаразнивидовиизмами,какоизадаимслужатнамаркетингцели.

Откако„Уан-Плус“гипретстависвоитеновипаметнителефони„Уан-Плус9“и„Уан-Плус9про“,иподостапниот„Уан-Плус9-Р“излезенапазарот.Сеработизауредшточиниоколу550американскидолари(465евра),наспротипоскапиот„Уан-Плус9“којчиниод729доларии„9про“соцена969долари.Моделот„9-Р“немакамера„Хаселблад“.Поскапитемоделиимаатновхардверсопоголемарезолуција,какоиглавнакамераод48мегапикселисооптичкастабилизација.„Уан-Плус9-Р“имаултра-широкакамераод16мегапикселиоднапред,макрокамераод5МПимонохроматскисензороддваМП.УредотимаиОЛЕД-екранод16,6сантиметри,сорезолуцијаод1080пикселиифреквенцијаод120херци,потоа–процесор„Снепдрагон870“наКвалком,РАМ-меморијаод8и12гигабајтии128гигабајтивнатрешнамеморија.Сенапојувасобатеријаод4.500мегаампер-часовисополнењеод65ватизапомалкуод40минути.Безжичнотополнењенееподдржано.„Уан-Плус9-Р“вомиговедостапенвоИндија,нонаскоробитребалодасепојавиинаевропскиотинасеверноамериканскиотпазар.