Русија би се откажала од помали делови од Украина, а Киев би препуштил поголеми делови од истокот на земјата – тоа е рамката на мировниот предлог за кој на самитот на Алјаска разговарале рускиот претседател Владимир Путин и американскиот претседател Доналд Трамп, тврдат извори на Ројтерс запознаени со размислувањата на Москва.
Овој опис на средбата се појави еден ден откако Путин и Трамп се сретнаа во воена база на Алјаска, што беше прва средба на американски претседател и шефот на Кремљ од почетокот на војната во Украина.
Зеленски оди во Вашингтон
Украинскиот претседател Володимир Зеленски утре патува во Вашингтон за да разговара со Трамп за можно завршување на војната.
Трамп изјави дека на самитот не е постигнат прекинот на огнот на кој се надеваше, но во интервју за „Фокс њуз“ рече дека со Путин разговарале за пренос на територии и безбедносни гаранции за Украина, и дека „во голема мера се согласиле“.
„Мислам дека сме многу блиску до договор,“ рече Трамп, додавајќи: „Украина мора да се согласи. Можеби ќе каже ‘не’.“
Според два извора, понудата на Путин засега се темели на разговори меѓу европски, американски и украински лидери, но не е јасно дали станува збор за почетна позиција или за практично финална понуда. Трамп во саботата за својот разговор го информирал Зеленски и европските лидери.
Украинска територија за мир
Путинската визија за договор исклучува прекин на огнот пред постигнување севкупен договор, што е спротивно на барањето на Киев.
Според руската понуда, Украина целосно би се повлекла од Доњецк и Луганск, а за возврат Русија би се согласила да ги замрзне фронтовските линии во јужните региони Херсон и Запорожје, тврдат извори.
Киев претходно ја отфрли секоја идеја за повлекување од Доњецк, каде украинските сили се добро утврдени и каде градот служи како клучна одбранбена бариера.
Русија би вратила делови од Харков и Суми
Изворите тврдат дека Москва била подготвена да врати релативно мали делови територии што ги држи во северниот Суми и североисточниот Харков – вкупно околу 440 квадратни километри. За споредба, Украина контролира околу 6.600 квадратни километри од Донбас, кој ги опфаќа Доњецк и Луганск и кој Русија го смета за своја територија.
Путин би барал и барем формално признавање на руската власт врз Крим, кој го анектираше во 2014 година. Не е јасно дали тоа признавање би требало да дојде само од САД или и од сите западни земји и Украина.
Санкции, НАТО и безбедносни гаранции
Москва очекува укинување на барем дел од санкциите. Изворите не можеа да потврдат дали тоа се однесува на американските или европските мерки.
Путин би го блокирал влезот на Украина во НАТО, но бил отворен за идеја за безбедносни гаранции. Трамп во саботата на европските лидери им спомнал можност за „член 5 надвор од НАТО“ – некаква гаранција по моделот на правилото на НАТО дека напад врз една членка е напад врз сите.
Влезот во НАТО е стратешка цел на Украина, запишана и во уставот на земјата.
Јазик и Руската православна црква
Според изворите, Русија би барала и официјален статус на рускиот јазик во делови или во цела Украина, како и право Руската православна црква слободно да делува.
Украинската служба за безбедност ја обвини црквата поврзана со Москва дека помага на руската агресија преку ширење пропаганда и криење шпиони, што црквата го негира тврдејќи дека ги прекинала врските со Москва. Украина донесе закон за забрана на верски организации поврзани со Русија, но тој сè уште не стапил на сила.
Текстот „Ројтерс“ со детали за планот за ставање крај на војната во Украина е превземен од МАКФАКС.
