ДРАГАН МИШЕВ / ЦИВИЛ МЕДИА
Не е неважен детаљ тоа што рускиот министер за надворешни работи, Сергеј Лавров, свика прес конференција, наместо да присуствува на завршната седница на 30-от Министерски состанок на ОБСЕ, поради што и доби дозвола за влез во земјава, со папагалските повторувања обвини дека само Западот е виновен, но никако агресорската политика на Русија.
Тој одржа долг рецитал со непрегледна низа од руски историски поплаки против Западот, полн со лаги, дезинформации и манипулации, кој Лавров им го изрецитира на новинарите, меѓу кои најбројни беа македонските медиуми, на прес конференција која имаше цел да го прикрие срамот поради дебаклот кој тој го доживеа на Самитот на ОБСЕ. Во тој пропаганден рецитал, посебно алармантен е наративот дека западните лидери сакаат да ја „украинизираат“ агендата на ОБСЕ.
Опасните наративи за „деукраинизација“ кои доаѓаат од Москва се обид да се замени значењето на поимот „денацификација“. Руските пропагандисти на тој начин ја бранат бруталната воена агресија врз Украина.
„Деукраинизација“ е термин што се појави во руските државни медиуми за да ја опише крајната цел на бруталната војна на Русија против Украина. Додека војната беше започната како наводна „специјална воена операција“ под слоганите „денацификација“ и „демилитаризација“, овие термини се користеа сè поретко откако руската војска не успеа во својата првична цел, брзо да го заземе Кијив и да ја преземе контролата над Украина.
Во колумна за рускиот државен информативен портал РИА Новости, политичкиот консултант Тиморец Сергејцев се трудеше да ја објасни целта на војната и фактички призна постоење на геноцид кога кажа дека „денацификацијата неизбежно ќе биде деукраинизација“, пишува естонскиот блог Пропастоп, чија цел е да придонесе кон безбедноста на информацискиот простор на Естонија. Со портпаролот на Пропастоп, Андрес Лембер новинарот на Цивил Медиа имаше средба и можност за размена на искуства и информации за време на престојуваат во Талин, Естонија во рамки на програмата „ Seeing is Believing“ за градење на јавното разбирање за НАТО и отпорноста на Балканот, заедно со група новинари од Северна Македонија и Црна Гора.
Меѓународно договорената дефиниција за геноцид е обид да се избрише идентитетот на националниот народ, вклучително и преку дејствија како што се убивање и повредување на членовите на групата, депортирање на нивните деца и предизвикување услови на живот за да се дојде до нивно уништување целосно или во дел. Сето ова се рефлектира во воените злосторства извршени против Украина како дел од руската агресивна војна.
Украинизација!?
Сè повеќе, противниците на поддршката за Украина почнаа да го користат терминот обратно, со предупредување за „украинизација“.
Зборот има долга историја и ја опишува политиката или практиката на зголемување на употребата на украинскиот јазик или култура во јавниот живот во Украина. Меѓутоа, во земјите како Естонија кои ја поддржуваат Украина, сега е усвоено од страна на малото малцинство на поддржувачи на војната во Русија да се окарактеризира поддршката за Украинците како некаков вид на потчинети односи. Најмногу се користи за да се засили перцепцијата дека украинските воени бегалци се товар за нивната земја домаќин.
Иако терминот и неговите конотации можеби се малку нејасни во Западна Европа и другите делови на светот, „украинизацијата“ намерно повлекува паралели со русификацијата на Советскиот Сојуз и неговиот царски претходник, во обид да предизвика силни негативни емоции кај читателите кои се појавуваат од траумите од минатото.
На социјалните мрежи, зборот почна да се користи како закана против Естонија, Естонците и естонските Руси. Во некои случаи, нејзината импликација е суптилна. Меѓутоа, во други, про-Кремљ медиуми, тие се поеклатантни.
Средбата на пропагандистите
Пропастоп претходно пишуваше за состанокот меѓу шестмина од најистакнатите пропагандисти на Кремљ кои тврдеа дека ги претставуваат балтичките земји во кои тие ги исмејуваа украинските бегалци како „принудени гости“ кои сега се насловени „господари“ на балтичките држави, додека Русите се граѓани од втор ред, а „потребните домородници“ се оставени во сиромаштија и мораат да бегаат во странство за можности.
Во својата тирада на прес-конференцијата на самитот ма ОБСЕ, Лавров во ист контекст ги спомена „украинизацијата“ и според него, нееднаквите аршини за малцинските права на Русите не само во Украина, Молдавија, туку и во балтичките земји , вклучително и Естонија.
Во Естонија, наративот за „украинизација“ првпат се појави во нашите локални социјални медиуми на руски јазик кога првите воени бегалци почнаа да пристигнуваат во Естонија и многу украински знамиња почнаа да се појавуваат на зградите во знак на солидарност со борбата на Украина, која има широка поддршка од народот.
Во моментов на социјалните мрежи (Facebook, Twitter, VK) кружи видео со наслов «К чему ведёт УКРАИНИЗАЦИЯ Естонии), кое трае час и половина – дискусија помеѓу Аиво Петерсон (КООС/ВМЕСТЕ), Олег Иванов (КООС/ВМЕСТЕ), Андрес Раиди (Nõmme Radio), Дмитри Чехановски (Prosvet.ee) и Всеволог Јиргенсон (политичар кој неодамна беше исклучен од Конзервативната партија на Естонија). Видеото ја критикува адаптацијата на воените бегалци, материјалната поддршка за војната во Украина и наводната голема дискриминација на луѓето што зборуваат руски.
Во коментарот прикачен на дискусијата се вели: „За време на разговорот се зборуваше за многу теми, вклучително и оние кои се чини дека не се директно поврзани со украинизацијата на Естонија. Сепак, сите тие укажуваат на постоењето на овој процес“. За да се илустрира ова, беше даден примерот на желбата на поранешниот министер за надворешни работи на Естонија, Урмас Реинсалу да протера повеќе дипломати, што беше наречено типичен пример за украинизација на Естонија. Не беше дадена никаква причинска причина или оправдување.
Ако се погледне подетално, се открива дека има многу објави на оваа тема на социјалните мрежи. Неколку објави го користат зборот „украинизација“ на ист начин како што про-Кремљ медиумите го користат зборот „нацификација“, создавајќи потенцијална закана за пошироката употреба на зборот во про-воената пропаганда. На пример, статијата „Украинските животи се важни: украинизация Естонии грозит еепревращением в Ливан“ е напишана во блогот на Rodina.ee.
Авторот на статијата, Алан Хантсом, не е непознат за Простопоп, ниту за КАПО (Естонската служба за внатрешна безбедност) – и беше еден од шестмината кои учествуваа на претходно споменатиот состанок. Минатата година Пропастоп објави дека поранешниот новинар на Спутник, Хантсом, основал нова медиумска платформа заедно со други пропагандисти на Кремљ. Покрај тоа, познато е дека тој е личност од интерес на Естонската служба за внатрешна безбедност. Во нивниот годишник, тие посочуваат дека Ханстом е кривично гонет под т.н. Закон 72(1), кој се занимава со поттикнување на етничка, расна, верска или политичка омраза, насилство или дискриминација.
„Деукраинизацијата“ и „украинизацијата“ се користат на многу различни начини од пропагандистите на Кремљ, но можат правилно да се разберат само заедно. И двата се намерно туркани како поддршка на руската војна против Украина. Еден од нив се користи за отворено да се залага за геноцидна агресија. Другиот има за цел да го искриви постоечкиот збор за да го одвлече вниманието и да ја отфрли вината врз жртвите, како тие да се агресорите.
„Деукраинизацијата“ е геноцид. Светот мора да дејствува.
Споменувањето на „украинизацијата“ од страна на рускиот министер за надворешни работи не е воопшто случајно, и не е за прв пат.
Како што пишуваше The Hill, во написот објавен од РИА-Новости на 5 април 2022 година се повторува тврдењето на Путин дека „Украинците се вештачка антируска конструкција“. Тој прогласи дека „политичката елита на Украина мора да биде елиминирана“. И објави дека обичните Украинци се „пасивни нацисти“ кои „мора да ги искусат сите ужаси на војната и да го апсорбираат искуството како историска лекција и помирување за нивната вина“. Објаснувајќи дека „денацификацијата“ неизбежно ќе биде и „деукраинизација“, написот упати застрашувачки повик за „тотално прочистување“.
Ова не е првпат вакви гнасни идеи да се изнесуваат во руските медиуми. Низа написи и видеа имаше уште во 2016 и 2017 година кои се залагаа за „деукраинизација“. Економистот и стручњак Михаил Казин повика на трансформација на Кијив, Чернигив и Суми во „земјоделско заднина лишена од индустрија и вооружени сили“, со „вишок на население“ депортирана на Далечниот Исток на Русија. Тој понатаму посочи дека „неколку милиони“ Украинци „ќе треба“ или да бидат „прекинати“ или „протерани“.
Но, написот на РИА-Новости е различен од две критични причини. Беше објавен во време на руската предаторска агресивна војна – додека се вршеа злосторства во Буча, Мариупол и други градови, и додека украинските цивили беа киднапирани, депортирани и испраќани во филтрациони логори. Објавен е за време на екстремната воена цензура во Русија, што укажува на нејзино одобрување од руските власти.
Од објавувањето на написот на РИА-Новости, руските власти продолжија да му сигнализираат на рускиот народ – и на руската војска – дека геноцидот е на дневен ред. Еден ден по објавувањето на написот, поранешниот руски претседател Дмитриј Медведев, еден од советниците на Путин, изјави дека „украинскиот идентитет е една голема лага и целта на денацификацијата е да се промени како Украинците го перципираат својот идентитет“. Подоцна во текот на неделата, рускиот државен ТВ Канал 1 објави „дискусија“ за елиминацијата на Украина.
„Овие повици за деукраинизација се поттик за геноцид: да се „уништи, целосно или делумно“ украинската нација. Некои меѓународни адвокати приговараат дека сè уште нема доволно докази за геноцид. И тие се делумно точни. Ќе бидат потребни повеќе докази за да се осудат руските водачи и војници за геноцид, но секако тие може да се гонат за делата воено злосторство (како во Нирнберг) или злосторство против човештвото. Но, Конвенцијата за геноцид и Римскиот статут исто така повикуваат на спречување на геноцид. И има доволно докази во моментов за да се побара од светот да дејствува“, пишува Франсис Хирш во The Hill.
Авторот на статијата, Хирш, вели дека на настанот доаѓа како историчар, а не адвокат.
„На ова доаѓам како историчар на Нирнбершкиот процес, а не како адвокат. И од оваа перспектива има неколку работи што треба да се имаат на ум. Прво, геноцидот не секогаш личи на Холокаустот. Во својот завршен говор на Нирнбершкиот процес, британскиот главен обвинител Сер Хартли Шокрос повторно ги разгледа доказите за Аушвиц и истребувањето на Евреите. Тој потоа го потсети судот дека геноцидот може да има многу форми. Методот што нацистите го применуваа на полската интелигенција, истакна тој, беше „целосно уништување“, додека во Алзас, депортацијата беше програма на избор. Во Советскиот Сојуз, окупиран од Германија, техниката беше смрт од глад; во Бохемија и Моравија, нацистите започнале политика на присилна германизација“, пишува Хирш.
Според него, историјата ни покажува дека треба да ги прифатиме диктаторите на збор. Оние кои поттикнуваат геноцид обично се обидуваат да го следат. Не е невообичаено за нив да ги објавуваат своите кампањи преку пропагандисти и медиуми. Адолф Хитлер ги натерал Јозеф Гебелс, Алфред Розенберг и други да ја вршат оваа работа. Путин го има Медведев и експертите на руските државни медиуми. Конечно, колку повеќе руските војници ја прифаќаат кампањата на „деукраинизација“, толку побрутална ќе биде војната – и толку потешко ќе и биде на Русија да најде излез, ништо помалку од целосна победа или пораз. Самозадоволството на руското општество станува соучесништво во убиство.
Хирш вели дерка ова не се само академски прашања или дебати околу терминологијата.
„Мора да разбереме дека руската војна има за цел да ја разбере природата на овој конфликт. Креаторите на политиката кои сè уште мислат дека оваа војна е за безбедносните грижи на Русија, грешат. Западните адвокати кои изнесоа нацрт мировни предлози кои бараат од Украина да направи отстапки, играат во рацете на Путин. Бајден беше во право дека целта на Путин е да ја избрише дури и идејата да се биде Украинец“, напиша Хирш.
Тој ја повикува меѓународната заедница да потврди дека постојат универзални вредности. Таа мора да ја поддржи Украина и да ги повика лагите на Путин. Мора да дејствува за да го спречи уништувањето на украинската нација.
Впрочем, критиките за руската агресија врз Украина и силна поддршка за украинскиот народ беа дел од главните пораки што беа испратени од Министерскиот совет на ОБСЕ што вчера се одржа во Скопје.
Оваа анализа е достапна за преземање со атрибуција (автор, линк и извор) на почетокот и на крајот на текстот.
Извор: ЦИВИЛ МЕДИА
