Ел Нињо моментално е во тек, а Светската метеоролошка организација на ОН (СМО) предупредува дека може да ги загрози животите и да го уништи земјоделството во некои делови од светот, пишува „Еуроњуз“.
Глобалниот временски феномен се случува кога водите во Тихиот Океан стануваат многу потопли од вообичаеното.
По три години од заладувањето на времето од Ла Ниња, Ел Нињо сега се врати и ќе трае најмалку до првата половина на 2024 година, според најновите прогнози на Обединетите нации.
Службата за климатски промени Коперник (C3s) на ЕУ очекува 2023 година да биде најжешката година што човештвото некогаш ја доживеало.
„Ел Нињо обично се поврзува со рекордни температури на глобално ниво. Дали тоа ќе се случи во 2023 или 2024 година сè уште не е познато, но мислам дека е поверојатно отколку не“, вели Карло Буонтемпо, директор на Коперник, Службата за климатски промени на ЕУ.
Метеоролошкиот феномен може да носи и драстични временски ефекти, како обилни врнежи од дожд и силно невреме.
СМО веќе ги повика владите да преземат соодветни мерки на претпазливост за да спречат загуба на животи.
„Декларацијата на СМО е сигнал до владите ширум светот да ги мобилизираат подготовките“, вели Петри Таалас, генерален секретар на СМО.
„Раните предупредувања и антиципиративните активности на екстремните временски настани поврзани со овој голем климатски феномен се од витално значење за да се спасат животи и средства за живот“, додава тој.
Настаните во Ел Нињо вообичаено траат од девет до 12 месеци, но можат да траат со години, достигнувајќи врв помеѓу ноември и јануари. Научниците навистина не знаат зошто е тоа така и имаме уште многу да научиме за овие временски обрасци.
„Годините на Ел Нињо имаат тенденција да имаат благ влажен и западен почеток на зимата (ноември-декември) и постуден, посув крај на зимата (јан-мар) низ поголемиот дел од северна Европа“, вели професорот Адам Скајф, раководител на долгот -предвидување опсег во Метеоролошката канцеларија на Обединетото Кралство.
Во комбинација со зголемените температури од глобалното затоплување, метеоролозите веруваат дека доколку условите се усогласат, 2024 година би можела да биде најтоплата година досега. Постои страв дека може да го надмине светот преку клучниот праг на затоплување од 1,5 степени Целзиусови.
Последен пат кога силен Ел Нињо беше во полн замав во 2016 година, светот ја виде својата најжешка година досега, а зголемената температура на морето веќе ја загрозува животинската популација на островите Галапагос.
ШТО Е ЕЛ НИЊО
Климатскиот настан Ел Нињо е одговорен за зголемување на глобалните температури и влошување на екстремните временски настани.
Тој е предизвикан од температурите на океаните и ветровите во Тихиот океан кои се осцилираат помеѓу затоплувањето на Ел Нињо и ладењето на Ла Ниња.
Последните осум години беа осумте најтопли во светот досега – како одраз на долгорочниот тренд на затоплување поттикнат од емисиите на стакленички гасови.
КАКО ЕЛ НИЊО ВЛИЈАЕ ВРЗ ВРЕМЕТО?
Ел Нињо ја турка топлата вода во Тихиот Океан кон исток, предизвикувајќи пацифичкиот млазен поток да се помести јужно од неговата неутрална положба. Ова создава суво и потопло време во северниот дел на САД и интензивни врнежи од дожд и поплави во американскиот Заливски брег и југоисточниот дел.
Во Европа, може да доведе до постудени, посува зими на север и повлажни зими на југ.
За време на феноменот, глобалната температура се зголемува за околу 0,2 степени Целзиусови, според американската Национална океанска и атмосферска администрација (NOAA).
Ова може да значи пробивање на клучната граница на глобалното затоплување од 1,5 степени Целзиусови. „Веројатноста да се има првата година на 1,5 степени Целзиусови во следните пет години сега е околу 50:50“, изјави за Гардијан професорот Адам Скајф од Метеоролошката канцеларија во Велика Британија.
Како резултат на тоа, светот ќе се соочи со поинтензивни топлотни бранови, долги жешки сезони и посилни бури. Првите места што ќе ги почувствуваат ефектите ќе бидат земјите блиску до Пацификот, како западниот брег на Америка, Јапонија, Австралија и Нов Зеланд. Во Индонезија и Австралија најверојатно ќе има потопло и посува време со поголема можност за шумски пожари.
Ел Нињо, исто така, ја зголемува активноста на ураганите во Пацификот што значи дека местата како Хаваи ќе бидат изложени на ризик од тропски циклони.
Извештајот, исто така, нагласува дека земјоделството, кое вклучува земјоделски култури, сточарство, шуми и риболов, е особено ранливо со оглед на тоа што секторот може да апсорбира 26 отсто од економските загуби за време на екстремни временски услови и до 82 отсто за време на суша.
ФАО соопшти дека започнала план за мобилизирање финансиски ресурси за ранливите заедници во неколку земји погодени од екстремните временски услови.
Како Ел Нињо влијае на морскиот живот?
Ел Нињо го загрозува и морскиот живот долж брегот на Тихиот Океан. Во нормални услови, феноменот познат како „подигнување“ носи ладна вода богата со хранливи материи од океанските длабочини.
Кога ќе се појави Ел Нињо, овој процес е потиснат или целосно запрен. Ова значи помалку фитопланктон долж брегот што резултира со помалку храна за одредени риби.
Во март, научниците открија дека глобалната температура на површината на морето е на рекордно високо ниво. Ел Нињо веќе ја влошува ситуацијата.
Има 56 отсто шанси дека кога временскиот феномен е на врвот на јачината, температурите на површината на морето источно-пацифик ќе бидат најмалку 1,5 степени Целзиусови повисоки од нормалните, според NOAA.
Потоплата вода предизвикува белење во коралните гребени оставајќи ги на поголем ризик од глад.
Извор: „Еуроњуз“
