Во лабораторија во Манчестер волонтери држат маски на лицата и вдишуваат загаден воздух.
За да им помогнат на научниците да откријат како влијае загадувањето врз мозокот, тие се изложени на различни видови испарувања, од дизел до производи за чистење.
Научниците ги анализираат примероците од крв и резултатите од когнитивните тестови направени пред и по изложувањето на загадениот воздух.
Иако е добро познато дека квалитетот на воздухот влијае врз белите дробови и кардиоваскуларниот систем, оштетувањето на мозокот не е многу проучено.
Еден од водечките научници во истражувањето е д-р Иан Медвеј, токсиколог од Кралскиот колеџ во Лондон, кој ја проучува заштитата на животната средина.
– Во последните 10 години почнавме статистички да ја гледаме поврзаноста на загадениот воздух со цела низа проблеми со мозокот – од начинот на кој децата учат, начинот на кој нивните когнитивни способности се менуваат, до менталното здравје и зголемениот ризик од деменција. Со ова истражување се обидуваме да спроведеме експеримент за да разбереме зошто постои таква врска и да откриеме кои се основните биолошки механизми што го поврзуваат загадувањето на воздухот со штетното влијание врз човечкиот мозок – вели тој.
Експериментите се извршуваат на Универзитетот во Манчестер, каде што истражувачите создаваат четири типа загадување: издувни гасови од дизел-моторот, чад од запалено дрво, испарувања од производи за чистење и испарувања од готвење.
Нивоата на загадувачи внимателно се мерат и се контролираат, потоа се внесуваат во воздушна комора, а потоа доброволците го вдишуваат загадениот воздух. Доброволците доаѓаат во лабораторија неколку пати во текот на неколку месеци и секојпат се изложени на различен тип загадувач или чист воздух.
Професорот Гордон Мекфиганс од Центарот за атмосферски науки на Универзитетот во Манчестер вели дека главната задача е да се рангираат нивоата на ризик поврзани со секој загадувач – и во затворени простории и на отворено.
– Постојат многу нови докази дека загадувањето на воздухот во затворените простории може да биде поштетно од загадувањето на надворешниот воздух. И, се разбира, кога отворате прозорец или имате механичка вентилација, надворешните загадувачи можат да влезат во просторијата и внатрешните загадувачи да излезат, така што секој е изложен на различни видови загадувачи. Мислам дека треба да создадеме сеопфатни упатстава за луѓето да бидат свесни за можноста од различни влијанија врз нивното здравје – објаснува тој.
Тимот вели дека скенирањето на мозокот е директен начин за гледање на когнитивните функции, додека биолошките примероци можат да откријат што се случува во телото.
Професорот Мекфиганс нагласува дека тимот сака да утврди дали загадувачите директно стигнуваат до мозокот или имаат индиректен ефект.
Една од можностите е загадувачите да предизвикаат воспаление на други делови од телото, на пример, во белите дробови, а хемиските супстанции произведени од овој биолошки процес подоцна да стигнат до мозокот.
Според податоците на Светската здравствена организација (СЗО), 99 отсто од светската популација дише воздух што ја надминува дозволената граница за вообичаени загадувачи утврдена од Обединетите нации (ОН) и дека комбинираното влијание на загадувањето на воздухот надвор и внатре придонесува за прераната смрт на 7 милиони луѓе секоја година.
Тимот вели дека е клучно да се открие како влијае загадувањето врз здравјето на мозокот.
Иако се чини дека истражувањето е мало, во кое учествуваат 13 луѓе, тоа претставува една од најголемите анализи од ваков вид досега.
Имено, секој волонтер е изложен на индивидуален ефект на четири загадувачи (и чист воздух), а овие резултати се споредуваат меѓу себе, а потоа се споредуваат вкрстено со резултатите на сите други учесници во тестот за да се направи анализа која ќе има статистичка значајност.
Брајони Ајвенс е дел од учесниците во судењето. Таа вели дека е среќна што вдишува загадувачи за потребите на науката и чита книга додека е приклучена на вентилатор со часови.
Ако тие сакаат да соберат повеќе податоци на овој начин, навистина вреди да го вложите вашето време и да им помогнете во ова истражување. Сè што може да се направи за да се открие што ни штети, само во нашето секојдневие, а што може да се промени, навистина вреди да вложиме труд – вели Брајони.
Резултатите од тестот се очекуваат во следните неколку месеци.
Извор: ВВС
