Министерот за култура Најден Тодоров заедно со други функционери присуствуваше на симболичното вградување на споменикот на адвокатите – спасители на бугарските Евреи, во градината на плоштадот „Вазраждане“ во Софија.
Тој ја поддржа иницијативата на Здружението на обвинители во Бугарија (АПБ) и Комората на истражители во Бугарија (КСБ) за поставување споменик во Софија за да се изрази благодарноста на бугарскиот народ за напорите на адвокатите да ги спасат своите еврејски сонародници, споменик во одбрана на вечните принципи на хуманизмот и толеранцијата.
Претседателот на АПБ, Владимир Николов, им се заблагодари на сите што ја поддржаа идејата за изградба на споменикот. „Горд сум што денес ние бугарските обвинители и истражители го гледаме почетокот на една значајна иницијатива – изградба на споменик на адвокатите кои со својата храброст и одлучност ги спасија бугарските Евреи пред 80 години. Тие беа спасени во момент на темнина, на страв, на огромна човечка трагедија. Убеден сум дека овој споменик ќе биде мост од сегашноста кон иднината со кој ние како народ можеме да се гордееме. Да бидеме достоинствени како општество пред она што го направиле нашите предци, бидејќи нашите браќа Евреи се непроменлив дел од ткивото на нашето општество“, изјави Владимир Николов.
За потребата од изградба на споменикот зборуваше заменик директорот на Националната истражна служба и член на УО на КСБ Јасен Тодоров. „Сакаме да покажеме дека во нашата земја луѓето се толерантни и можат да коегзистираат заедно, без разлика на раса, вера и етничка припадност. Со нашите постапки сакаме да ги свртиме погледите на младата генерација кон нашата историја, во која имаше и славни страници и грешки. Да учиме од грешките и да не ги повторуваме. Да помогнеме на големата поделеност во нашето општество“, рече Тодоров.
Во текот на 2023 година, бугарскиот народ го почитува извонредниот историски чин на емпатија и храброст што доведе до спасување на нивните сограѓани од еврејско потекло за време на Втората светска војна. Каузата ги обединува дури и жестоките противници, обичните граѓани, политичарите, интелектуалците и – на крај, но не и најмалку важно, адвокатите стојат зад неа. Многу тогашни судиите го кренаа својот глас во одбрана на еврејското население, ризикувајќи го својот личен и професионален просперитет. Меѓу нивните имиња се издвојува она на потпретседателот на 25. Народно собрание Димитар Пешев, кој ја загуби функцијата поради петицијата што ја организираше во одбрана на Евреите и под која нивните имиња ги ставија 43 народни претставници.
Денешната церемонија е дел од бројните настани со кои ја славиме 80-годишнината од спасувањето на бугарските Евреи. Министерот Тодоров е заменик-претседател на Националниот иницијативен комитет кој е под покровителство на претседателот на Република Бугарија Румен Радев.
Автори на проектот за изградба на споменикот се арх. Станислав Константинов и скулпторот Красимир Ангелов. Во споменикот, кој одозгора изгледа како Давидова ѕвезда, ќе биде вградена своевидна временска капсула во која ќе биде вградена пораката на бугарските обвинители и истражители до идните генерации.
„Во текот на историјата, бугарските десничари се потпираа на законот, правдата и моралот. Овие принципи им ги оставаме во аманет на следните генерации, кои ќе ја продолжат традицијата, ќе ја штитат честа на професијата и на благородниот бугарски народ, ќе го чуваат споменот на минатото, ќе даваат нови примери за имитација и ќе го надградуваат она што сме го направиле!“, се наведува во текстот на пораката.
Се очекува споменикот официјално да биде отворен на свечена церемонија помеѓу 17 септември – Денот на Софија и Денот на народните будители (1 ноември).
