Во Франција нема некој изразен фаворитизам кон вакцините, ни кон едната, другата или третата. Таа што требаше да му пркоси на времето беше онаа на Пастер, но најнова официјална вест (од вчера, н.з) е дека Пастер ги прекинува истражувањата за вакцина, вели Тања Кармзова Костиглиола, поетеса, аптекарка, нашинка во Франција, во интервјуто за „Слободен печат“.
Си „украдов“ прашање од сама себе за да го започнам разговорот со Тања. Истото го прашав, не така одамна, нашиот поет, Никола Маџиров, а нејзин сограѓанин, струмичанец. И колега по поезија. Посакав само да ја чујам женската верзија на една негова убава забелешка: „Како да се чувствува човек во земја каде што се погребуваме со главата свртена кон исток, а цел живот поминува во нагон за бегство кон запад. Интензивно ја живееме географијата на телото и умот, а прашањето како си не може да ги исцрта границите во атласот на припадноста, и всушност во тоа е неговата моќ“.
– Прашањето „како си?“ ретко излегува од призмата на куртоазијата, ми одговори Тања.
И потоа си се разборувавме на оваа тема:
– Тоа е резултат на децении отуѓување, запоставување на душевното за сметка на материјалното. Никола совршено одговорил. Географски, Македонија се смета за дел од Централна Европа. Де факто е растргната меѓу исток и запад, наместо да биде нивен центар за рамнотежа. Како да се чувствува човек под пресата на едно политички крајно поларизирано општество, макар и кога го набљудува од 2500 километри растојание? Како да се чувствува човек растргнат од носталгијата за својата родна земја и благодарноста кон земјата на дочек? Полупразно или полуполно, осакатено или привилегирано, како некој со две свои земји или како постојан туѓинец и во едната и во другата? Би рекла дека на ова прашање и нема константен одговор. Мигот одлучува каде ќе застане осцилацијата на стрелката меѓу овие двојства.
И ете така, си го започнавме интервјуто со нашата поетеса, соговорничка во „Женски печат“, Тања Кармзова Костиглиола, која 12 години живее и работи во Париз, инаку специјализирана во фитотерапија и ароматерапија, а работи во аптека.
Како е во Франција, кои се актуелностите во фармацијата во борбата против коронавирусот?
– Освен вакцините и бројните истражувања околу евентуални лекови коишто би можеле да ги намалат штетите и последиците врз здравјето на популацијата – нема ништо ново во мојава фела. Сè повеќе документација, бирократија и обврски, сè поретко евоцирање на нашата улога како најнепосреден и најдостапен здравствен работник.
Што велат истражувањата за лекот Ивермектин, на кој од нас многумина тука, му даваме надеж?
– На долго и на широко пишував на оваа тема пред само неколку дена. Клиничките студии се во тек, лекот не е дозволен за употреба овде како профилакса или терапија за ковид–19. Во петокот се соочив со пациент со француски рецепт за висока доза на Ивермектин „до крајот на пандемијата“ што одбив да го издадам, во интерес на пациентот и во согласност со законот за „добра употреба на лекови“. Сè додека лекот не добие дозвола, макар била и привремена, за широка употреба во оваа индикација од француските или европските здравствени власти, јас поддржувам негова исклучива употреба како експериментален третман во клинички услови под капата на клинички студии, со постојан и долгорочен надзор.
Како го прифаќаат Французите вакцинирањето и на која вакцина даваат предност?
– Од последните анкети процентот на оние коишто имаат намера да се вакцинираат е во пораст. Има голема доза на претпазливост и несигурност, како последица на долги години теории на заговор, но и на лошата политика на фармацевтските гиганти. Мислам дека мнозинството ќе се вакцинира, по ред на приоритетни листи етаблирани од здравствените власти. Моментално достапни се вакцините на „Фајзер“/„Бионтек“ и на „Модерна“, со нетрпение се чека онаа на „АстраЗенека“. Нема некој изразен фаворитизам кон едната, другата или третата. По она што успеав да го прочитам и во рамките на моите познавања да го разберам, се работи за транзициски вакцини, бидејќи имунитетот е релативно краток во споредба со оние што ни се познати досега. Таа што требаше да му пркоси на времето беше онаа на „Пастер“ , но официјално од вчера, „Пастер“ ги прекина истражувањата. Сè оди бавно, премногу бавно, побарувачката е огромна, а ресурсите се ограничени, и човечки и материјални.
Да минеме малку на тема поезија, во тоа што си, секако, махерка. Како е состојбата во Франција со издавачите и писателите, може ли да се живее од пишување, лесно ли е да се издаде книга?
– За жал, овие кругови на територија на Франција воопшто не ми се блиски и немам познавања. Од она што го слушам и читам, ретки се писателите воопшто, а уште поретки поетите што од поезијата прават своја главна професија.
Како да ја доближиме поезијата до срцето на Македонецот? Како што тоа некогаш го правеа Рацин, Шопов, Конески, Петре М. Андреевски..?
– Веројатно токму како што правеа Рацин, Шопов, Конески, Петре М. Андреевски. Со искреност во перото, со чувства на хартијата, со скромност низ животот. Поезијата не е литературен жанр кој е прифатлив за апсолутно сите, секоја поезија си има своја публика, и неа не ја бира поетот, туку простран сплет на околности што се постила како рибарска мрежа и во неа ги заробува и сирените и морнарите, и рибите и октоподите, со цел да им даде еден различен видик кон себеси и кон светот. Токму таа поетска мрежа е портата кон умствената слобода.
Неписменоста е сеприсутна во Македонија, што според тебе, државата треба да направи за да се подигне нивото на културната мисла?
– Не сум доволно запознаена со нивото на писменост во Македонија, но ако ги земам предвид социјалните мрежи, не смееме да се задоволиме со банализација на поимот неписменост. Има повеќе видови: јазична неписменост, медиумска неписменост, емотивна, идеолошка неписменост. И сите овие типови не одат во пакет, што воопшто не го олеснува пристапот до човекот како општествена единка со цел негова едукација. Мислам дека е важно да се отстапи медиумски простор кој ќе работи на овие проблематики, да се интервенира во начинот на образование на младите со зголемување на интерактивноста, да се помести пресата на стигматизација од оние коишто се на маргините за да се доближи и нивното постоење до оние што се подобро еманципирани, со надеж дека миметизмот ќе биде еднонасочен. Сè ова звучи крајно апстрактно, но за конкретно решение дефинитивно не се сметам за доволно компетентна.
Женско прашање: што за тебе значи да се биде феминист и колку ни е феминизмот потребен?
– Би рекла дека ни е насушен. Симон де Бовуар пред децении предупреди дека „доволно ќе биде една поголема криза за сите стекнати права на жената да бидат повторно доведени во прашање.“ Сведоци сме на еден елан на солидарност овие денови кон жртвите на сексуални злоупотреби во Србија, но истовремено сведочиме и на обидите на одредени држави да располагаат со матките на жените. Малку подалеку, гледаме прва жена потпретседател на САД, а истовремено не можеме молкум да поминеме покрај различното вреднување на пазарот на трудот. Уште еднаш, се наоѓаме наспроти дијаметрално спротивни примери коишто ни налагаат да заземеме страна. И таа страна што јас одбрав да ја заземам е онаа на рамноправноста, а не на супериорноста, ниту на инфериорноста.
Можеш ли за крај да нѐ почестиш со една од твоите необјавени песни?
Дури чекориш по земјата
и ноншалантно зјапаш во своите чевли
небото менува бои и слоеви,
си прикачува нови ѕвезди,
нагризува месечини
и продупчува сонца.
Светови се менуваат над твојата глава,
и иако таа е способна да ги артикулира
своите движења
умот ти прави преседан
да ја оставиш да виси надолу,
како омекнат фалус
од еротски потфрлувања.
Таа движи кон почвата и црвите,
додека духот бадијала се бори
да достигне некои нови атмосферски дипли.
Човеку,
се делиш себеси на половини,
но никогаш до конечноста,
и стануваш синоним за борби
во кои еден твој дел
несомнено ќе се најде
на страната на губитниците.
Горки се сите твои победи
под слаткоречивоста на ова гнило време.
