Демократската унија за интеграција денес преку Прес конференција ја покажа некомпетентноста и празните зборови на оваа владина коалиција без етнички легитимитет, особено на албанскиот партнер кој уште еднаш докажа дека е таму само за лични интереси, без никаков капацитет да влијае врз одлучувањето, овојпат на суштинскиот документ кој ги дефинира сите финансиски, економски, но и социјални текови на една држава.
„Денеска сме пред вас за уште еднаш да посведочиме за некомпетентноста и празните зборови на оваа владина коалиција без етнички легитимитет, особено на албанскиот партнер кој уште еднаш докажа дека е таму само за лични интереси, без никаков капацитет да влијае врз одлучувањето, овојпат на суштинскиот документ кој ги дефинира сите финансиски, економски, но и социјални текови на една држава.
Сега зборуваме за предлог-буџетот на државата како предлог поминат во Владата без етнички легитимитет, а доставен до собранието на Република Северна Македонија.
Во една позната изрека на римскиот политичар и државник Цицерон, за буџетот се вели: Буџетот мора да се избалансира, Државната каса да се надополни, јавниот долг да се намали, ароганцијата на службениците да се ублажи и контролира.
Анализирајќи го предлог-буџетот, со жалење констатираме дека ниту една од овие карактеристики или атрибути на развоен и демократски буџет не е ни приближно предвидена во владиниот предлог-буџет за 2025 година!
Зошто го кажуваме ова?
Имаме енормно зголемување на буџетските расходи, касата нема да се полни затоа што не се почитуваат фискалните правила со дефицит, кој сега е уште поголем од 2024. Јавниот долг уште повеќе ќе се зголеми и сето тоа покажува дека ароганцијата на функционерите ниту се скратуваат ниту се контролираат!
Дозволете ми да одам еден по еден… но накратко, бидејќи, има толку многу да се зборува што не можеме да стигнеме на оваа прес-конференција.
Неопходно е да изразиме длабоко жалење и разочарување, од оние кои ветуваа фискална консолидација по формирањето на владата без етнички легитимитет. Во нивниот предлог-буџет евидентно е дека буџетот за 2025 година не ги почитува фискалните правила сега дефинирани со закон!
За да биде појасно за пошироката јавност, во предложениот буџет за 2025 година има поголеми приходи и расходи од буџетот за 2024 година, во структурата на буџетот капиталните расходи се пониски (12,6% наспроти 13,1%) и има поголем дефицит во однос на првичниот буџет за 2024. (Зборуваме за буџетот за 2024 година пред ребалансот од страна на владата без етнички легитимитет, кога буџетскиот дефицит значително се зголеми, а резервираните средства за капитални и стратешки проекти за 2024 година се намалија).
Еден од главните „дефекти“ на буџетите е високиот буџетски дефицит. Овие планирани приходи и расходи резултираат со проектиран буџетски дефицит во апсолутна вредност од 41,4 милијарди денари или на ниво од 4% од проектираниот БДП. Иако е помал од проектираниот дефицит со ребалансот на буџетот за 2024 година.
(но за ова треба да се почека следниот ребаланс), ако се спореди со првичниот буџет за 2024 година тој е повисок, беше планиран на ниво од 33,5 милијарди денари, поточно на ниво од 3,4% од проектираниот БДП. .
Јавниот долг продолжува да расте. Со високиот буџетски дефицит, јавниот долг се зголемува на над 60% од БДП, што на крајот на оваа година се предвидува да биде 62,7% од БДП и уште поголем на крајот на 2025 година. (дури и според Стратегијата за Управување со јавен долг 2025-2029, објавен во октомври 2024 година, јавниот долг ќе достигне 65,2% од БДП).
Но, да бидеме искрени, мораме да го поздравиме и фактот што во предлог-буџетот за 2025 година е нагласено дека најголем придонес во растот за 2025 година се очекува да имаат бруто инвестициите со пораст од 8,1%, главно како резултат на интензивирањето на реализација на големите инфраструктурни проекти финансирани од државата, главно автопатиштата во Коридорите 8 и 10Д, проекти кои од сите партнери на оваа власт беа повеќе од критикувани дури и од албанските партнери без легитимитет.
Во владините програми (финансирани од основниот буџет)
1. Децентрализација. Обезбедени се 6 милијарди денари за инфраструктурни проекти за општините кои се поделени, но треба да се напомене дека сега тоа се планира да се направи, не по клучот за еднаков регионален развој како досега и исклучување на дијаспората како критериум во распределба на средства. Јавноста е веќе информирано дека со одлука на Владата, дијаспората како можен придонесувач за економскиот развој на државата, иако со право на глас на изборите, веќе не е предвидена во критериумите за распределба на државните средства за развојот на регионите, односно општините, а како резултат на тоа општините со албанско нселение не само што ќе имаат помалку членови во општинските совети, туку и помалку финансиски средства за економски развој распределени од владата на Република Северна Македонија.
2. Интеграција во НАТО, иако државата е полноправна членка на најважната светска алијанса НАТО, членство кое има многу привилегии и придобивки но и дефинирани обврски. Средствата предвидени за интеграција во НАТО се намалени од 5,4 милијарди денари во 2024 година на 4,8 милијарди денари со буџетот за 2025 година.
3. Реформа во јавната администрација. Продолжува трендот на напади врз правичната застапеност, по укиниувањето на балансерот, сега дури се намалени и финансиските средства посветени на остварување правична застапеност! Таа што, средствата за правична и еднаква застапеност се намалени од 135,6 милиони денари на 112 милиони денари во однос на буџетот за 2024 година.
4. Рамноправен регионален развој. Средствата за рамноправен регионален развој според клучот и методологијата предвидени со закон се намалени за повеќе од 50% соодветно од 632,9 милиони денари на 304 милиони денари во однос на буџетот за 2024 година.
5. Инвестиции во образованието. Се зборуваше за развојот на образованието, но тоа не се прави со намалување на средствата, сумата за инвестиции во образованието е намалена за над 30%, или од 779,9 милиони денари на 529,6 милиони денари во однос на буџетот за 2024 година.
Што се однедува на развојните потпрограми (финансирани од основниот буџет)
1. Иако конечно признаа дека проектот „Коридор 8 и 10Д“ е многу важен за нашата држава. И овде имаме огромно намалување на средствата! Сумата е намалена за 50%, односно од 15,1 милијарди денари на 8 милијарди денари во однос на буџетот за 2024 година.
2. Здравство. Не помина ден, без да ја критикуваат состојбата во здравствените установи, а тоа ќе го решат со намалување на средствата за нивна реконструкција!
Намалени се средствата за реконструкција на јавните здравствени установи. На пример, за Општа Болница Кичево, предивдени 15 милиони денари од 65 милиони денари во однос на буџетот за 2024 година.
Додека во, Посебен дел од буџетот (проекти, капитални расходи и други ставки)
1. Износот за проекти во основното и средното образование е намален во однос на буџетот за 2024 година, и тоа за основно образование од 717,6 милиони денари на 551,6 милиони денари и за средно образование од 362,7 милиони денари на 286,4 милиони денари.
2. И почитувани, едно од најголемите достигнувања во првите 100 дена од владата, на партнерот без легитимитет ВРЕДИ, на 3 септември годинава, вицепремиерот, Изет Меџити, помпезно изјави дека: цитирам „Денеска на седница на Владата е донесена историска одлука, голема инвестиција од 34,5 милиони евра. Го градиме Универзитетскиот Кампус „Мајка Тереза“!. Дури и за нас беше изненадување кога видовме дека во предлогот на владиниот буџет без етнички легитимитет, за капитални инвестиции во Универзитетот „Мајка Тереза“ се планирани „нешто помалку“ од 34,5 милиони евра….точно 209.000 евра или 12 милиони денари. Ова е дури помалку од она што беше предвидено во буџетот за 2024 година, кога беше планирано 10 пати повеќе од сега, односно 120 милиони денари или околу 2 милиони евра за капитални инвестиции, во Универзитетот „Мајка Тереза“ во Скопје. Односно, разликата меѓу 34,5 милиони евра буџет и 209.000 евра планирани во предлог-буџетот не може да се прикаже ниту со процент! Но, ова е некаде 150 пати помалку !!!“, велат од ДУИ.
