Во ова ексклузивно интервју за порталот Рацин.мк, првиот човек на Јавниот радиодифузен сервис на Украина (Національна суспільна телерадіокомпанія України, или скратено Суспільне України) Миколај Чернотицки говори за работата на новинарите и медиумските работници на државната телевизија во услови на војна, за борбата за спречување на дезинформациите на Русија и за откривањето на воените злосторства на руските воени формации.
Интервјуто го реализираше Мирјана ВАСИЛЕВА
Условите во кои работат украинските новинари се многу тешки, особено колегите во вашиот Јавен радиодифузен сервис (Національна суспільна телерадіокомпанія України, или скратено Суспільне України). Пренесете ја за македонската јавност атмосферата, условите во кои работите. Како ги пренесувате информациите во етерот откако мета на руското бомбардирање беа и телекомуникациската инфраструктура на јавната радиотелевизија на Украина?
Чернотицки: „Суспилне Украини“ е најголемата независна медиумска компанија во Украина, кон која луѓето секогаш се обраќаат во кризни ситуации, бидејќи им веруваат на вестите на јавниот радиодифузер. Ги има националните ТВ канали Pershyi, Suspilne Kultura, 24 регионални канали, 3 радио станици со најголема регионална мрежа; 139 страници на дигитални платформи.
Со почетокот на војната, „Суспилне Украини“ требаше да исполни три главни задачи: да обезбеди непречено функционирање на медиумската компанија; да создаде услови за безбедна работа на вработените; и навремено да им обезбеди проверени информации на Украинците преку сите можни канали за комуникација.
ТВ-кулите во Киев и Харков беа погодени со проектили во првите денови од војната. Привремено окупираните дописништва на „Суспилне Украини“ во Керсон, а оние во Северодонецк, Харков и Миколајев беа тешко оштетени.
Голем број наши вработени им се придружија на официјалните униформирани воени сили за да ја одбранат Украина. Тројца вработени во „Суспилне Украини“ паднаа во заробеништво. Европската радиодифузна унија се вклучи да ослободи еден од нив.
И покрај тоа, од првиот ден на војната, Јавната радиотелевизиска компанија работеше без прекин, со целосна одговорност соочена со новата ситуација.
Беа развиени неколку кризни сценарија, благодарение на кои беше можно да се прегрупира компанијата. Седиштето и централната радиодифузија беа преместени од Киив во Лавов. Компанијата сега е во процес на трансформација. Создаваме неколку нови продукциски центри и критични инфраструктурни објекти низ целата земја. Нашата определба е да обезбедуваме непречено функционирање на „Суспилне Украини“ под какви било закани.
Го зајакнавме безбедносниот протокол за работа во услови на војна. За време на воздушни аларми, сите вработени мора да одат во засолниште, но затоа се прилагодиме беше да емитуваме програма од засолништата. Железно правило е сите вработени во „Суспилне Украини“ да одат во засолништето за време на предупредување за воздушен напад. Така добивме нова вештина. Дури и за време на ракетен напад, студиото работи. Важно беше да се обезбеди непречено емитување, вклучително и за време на воздушни напади, но најважно беше да ги заштитиме животите на луѓето.
Работат сите подрачни подружници. Имаше градови во близина на фронтот каде што останаа да работат само дописниците од „Суспилне Украини“. Исто така и другите канали ни се обратија за да ја емитуваат и нивната програма и информации, а ние како јавен радиодифузер, го обезбедивме тоа за да ја шириме вистината за војната што е можно повеќе.
Добивме голема поддршка и од меѓународните партнери, вклучително и од Европската радиодифузна унија. Нашите новинари добија панцири. Обезбедивме осигурување за дописниците кои работат во воените зони и жаришта.
Од 24 февруари, од почетокот на војната, благодарение на работата на сите платформи, Јавниот радиодифузер на Украинците им обезбедува вести од примарни извори 24 часа секој ден во неделата.
Државното Украинско радио се вклучи на средни фреквенции што тешко се блокираат и благодарение на ова, Украина беше во контакт со сите граѓани, каде и да беа, односно на окупираните територии, на пат, без комуникација и или интернет. Радиото пренесуваше информации и спаси животи. Со помош на радиото, властите известуваа за коридорите за евакуација, вклучувајќи ги и оние во Мариупол.
„Суспилне Украини“ алармираше за воздушни напади користејќи радио и дигитални мрежи. Публиката на социјалните мрежи на „Суспилне Украини“ се зголеми за 2,5 пати и достигна 6 милиони претплатници. Ги отворивме со слободен пристап сите верзии на ТВ и радио платформите на „Суспилне Украини“ за да стигнат вестите за руската агресија насекаде во светот.
Вашиот јавен сервис е член на Европската радиодифузна унија (EBU). Kако продолжи таа соработка кога станува збор за комуникацискиот систем за меѓународна размена и во услови војна кога се „вртат“ голем број дезинформации и лажни вести?
Од самиот почеток на војната една од најплодните сфери на соработка за „Суспилне Украини“ беше учеството во Евровизиската размена на вести. Го лансиравме нашиот сервис NewsHouse и сега вестите на јавната украинска радио-телевизија во системот на EBU е значително зголемена.
Ова е клучно во однос на војната, бидејќи на европската публика ѝ даваме јасни и веродостојни информации за војната во Украина, и, што е уште поважно, го спречуваме ширењето на пропагандата на Кремљ, лагите за нивните воени дејствција и ги разоткриваме воените злосторства на Русија.
EBU и членовите на радиодифузерите ни обезбедуваат фантастична поддршка уште од првите денови на војната, како на човечко така и на техничко ниво: обезбедувањето на Starlinks, сателитските телефони, дизел генератори; одржување настани за солидарност во Украина; ширење на нашите ТВ и радио преноси на нивните платформи во странство; подготовка на содржината на украински јазик за наши државјани кои мораa да побараат засолниште во европските земји.
Новинарите од „Суспилне Украини“ помагаат во документирање на злосторствата на Русите како дел од глобалната иницијатива „Скрши го циклусот на неказнивост на руските воени злосторства“, на наше
барање членството на руските медиуми во EBU е суспендирано, а Русија беше елиминирана од Евровизија 2022 година.
Поради војната, победникот на песната на Евровизија, Украина ѝ дозволи на Велика Британија да биде организатор на ова шоу во име на вашата земја? Дали очекувате ова ваше право наскоро да го остварите во вашата земја?
Во декември, големото финале на украинскиот национален избор за Песна на Евровизија 2023 беше емитувано во живо на „Суспилне Украини“. Натпреварот се одржа под земја, на метро станица во Киив на длабочина од 90 метри. Творчи со песната „Челично срце“ победи на натпреварот. Тие беа избрани со комбинација на јавно гласање и жири. Бендот доби шанса да ја претставува Украина на големото финале на Евровизија 2023 со песната „Челично срце“, која зборува за храброста да се биде свој, слободен во своите постапки, изрази и мисли.
Европската радиодифузна унија и Би-Би-Си, заедно со „Суспилне Украини“ ќе бидат домаќини на Евровизија 2023 година во Велика Британија во име на Украина.
Драго ни е што Велика Британија е домаќин на Изборот за песна на Евровизија во име на Украина, што ќе му помогне на светот да дознае повеќе за украинската култура. Ние веруваме во победа и дека во блиска иднина ќе успееме да го одржиме Изборот за песна на Евровизија во мирна Украина.
