Пишува: Костадин Филипов/Труд
На крајот на август годинава, семејството на нашиот амбасадор во Република Северна Македонија, Ангел Ангелов се врати во Софија. Заедно со неговата сопруга Билјана, тие поминаа пет години и девет месеци во Скопје во една од најтешките години за тамошната бугарска дипломатија. Тоа беше период на бугарското таканаречено „вето“ од страна на локалните политичари и медиуми, на забраните и ограничувањата предизвикани од пандемијата на Ковид, на подготовката и прифаќањето на „францускиот предлог“, на притисокот од нашите европски и американски партнери да ja „пуштиме“ подготвената Северна Македонија да започне преговори за членство во ЕУ.
И што уште не. И суптилните провокации околу годишнината од смртта на Гоце Делчев, кога на граница застанаа, па дури и приведоа бугарски државјани, кои сакаа да отидат да се поклонат пред урната со смртните останки на херојот во Скопје. И кога на бугарскиот министер за внатрешни работи му беше ускратено правото заедно со локални политичари да оди да положи свежо цвеќе во дворот на црквата Свети Спас. Да потсетувам ли за други нешта? Не вреди.
Од Софија, многу луѓе, кои не беа запознаени за ситуацијата, постојано бараа под волот теле во работата на бугарското дипломатско претставништво во Скопје и даваа совети кои, со оглед на конкретната ситуација преку границата, изгледаа благо речено, не на место. Тие беа небулозни. Колку пати, кога сум одел во Скопје, во разни прилики сум прашал како се одвиваат работите и дали има начин да се вдахне нов живот во нашите билатерални односи и само со површен поглед на лицата на нашите дипломати сум сфаќал дека работите не одат добро.
Луѓето се жалеа дека секаде каде што тропале по локалните институции со предлози да се направи нешто заедно, да се продолжи со работа на веќе воспоставени проекти или заеднички иницијативи, наидувале на одбивање. Дури и пријателите и колегите, со кои разговарале и правеле заеднички планови, се криеле за да не треба да даваат одговори кои би ги навредиле бугарските дипломати. Беше тешко време, но фала богу, нашата мисија се однесуваше сериозно и одговорно, а заслугата за тоа беше пред се на нашиот амбасадор Ангел Ангелов.
Не е моја работа да дадам јавна и детална оценка, има луѓе за тоа. Но во текот на целиот негов мандат, кој, ако не се лажам, двапати беше продолжен, покрај него беше и неговата сопруга Билјана. И сега сакам да зборувам повеќе за неа отколку за дипломатите од кариера кои работеа под раководство на амбасадорот во рамките на традиционалната, класична дипломатија. Ќе го кажам вака: г-ѓа Билјана Ангелова ми ги смени сите идеи за тоа што може да направи сопругата на еден амбасадор. Знаете. Таму, во оваа воспоставена рамка, таа е полна со клишеа во кои може да се вклопи однесувањето на брачниот другар на амбасадорот. Секое отстапување од овој калап може да донесе негативности не само за вашиот сопруг, туку и за целата наша мисија, па дури и за нашата земја. Самата Билјана признава дека „многу мои пријатели и веројатно луѓето воопшто мислат дека да се биде сопруга на амбасадор е привилегија во која не треба да правиш ништо или твојата единствена работа е да одиш на коктели, маникир, фризер, шопинг (како е модерно да се каже), да се гледа „одозгора“ и генерално да се преправате дека сте важен човек, кого го вози службен возач. Па да, можеби тоа е точно за некои дами, но далеку не е точно за мене. Сакам да го возам мојот автомобил сама“. Да беше само тоа.
Не знам дали се договориле со нејзиниот сопруг, но за целиот негов амбасадорски мандат Билјана го презеде хуманитарниот дел од работата на бугарската амбасада. Не помина ниту една година кога таа не стана иницијатор на уште една кампања поврзана со некои од најтешките за родителите детски болести. Не дека бугарската држава не работеше напорно на оваа деликатна територија преку спроведување на важни проекти – од изградба на центри за деца со аутизам, преку донации на специјални одела за лекарите на првата линија за време на пандемијата на COVID, до хуманитарни акции. реновирање на училишта, градинки, стадиони, донација на медицинска опрема – мобилен мамограф, апарати за аудиометрија, дури и изработка на мозаични инсталации, стотици новогодишни подароци за деца со посебни потреби и многу, многу повеќе вистинска помош. Но, малку се знае за овие работи во Бугарија, а границата претпочита да ги одмолчи.
Првата иницијатива што Билјана ја започна во Северна Македонија беше „Од деца за деца“. Децата со аутизам правеа подароци за децата со рак, а децата од рак им пишуваа писма на други деца и така натаму. „Идеолог“ и мотор на целата оваа кампања беше г-ѓа Ангелова. „Потоа дојде COVID. Но и тоа не ме спречи. Направив изложба на деца од градинката на ќерка ми. Децата од 3, 4 и 5 години сликаа репродукции на Моне, Пикасо и Кандински. Ги изложивме во Националната галерија. Парите од продажбата – околу 700 евра, ги дониравме за итна операција на дете со растечки тумор во мозокот“.
Ниту пандемијата не ја спречи да организира добротворни базари, се разбира, заедно со другите сопруги на дипломатите во Скопје. Тогаш, кога паднаа забраните, ја прашав, зарем не се плашеше за себе и за своето семејство? „Ајде Коста, за еден од базарите во тоа време, мојата четиригодишна ќерка ми ги даде сите заштеди од нејзината касичка за да ги вложам во донациите. Следната година, таа самата одлучи да ја донира својата коса за да се направат перики за жени кои се подложени на хемотерапија. Јас исто така, донирав коса за каузата – три пати во 12 години“.
Со поддршка на тогашната прва дама – сопругата на претседателот Стево Пендаровски, д-р Елизабета Георгиевска, заедно ја започнаа борбата за „Среќна Среда“. Идејата беше едноставна – барем еднаш неделно да се направи нешто добро за некого. На толку многу луѓе им треба ова. Потоа дојде време за борба против семејното насилство. Започна како повик да се запре семејното насилство и да се поттикнат жените со слоганот „Биди храбра „Животот е твој!“. Кога пред две години, на 25 ноември, беа отворени новите простории на Бугарскиот културно-информативен центар во Скопје, каде што имав чест да бидам присутен, а на мојата дланка беше испишана кратката порака „Животот е мој“. Се разбира, со обврска да ја покажувам во секоја згодна прилика во знак на вклученост во борбата против домашните насилници. За жал, не можев да бидам присутен во Скопје на 12 декември 2021 година, кога по идеја на Билјана, во 12 часот, во 8 градови во Северна Македонија истовремено излегоа околу 200 луѓе да го покажат знакот „Животот е мој. !“ на своите дланки. Ова беше вистинско чудо за една крајно конзервативна средина каква што е онаа на соседите.
Чудо беше и поддршката што ја даде локалното население. Таа на шега вели дека во земја во која 80% од жените го носат името Билјана, лесно е да се контактира со нив како имењак. Покрај тоа, нејзините корени се од таму. Можеби фактот дека таа е сопруга на амбасадор и давал повеќе опции. Пред се да ги надмине локалните сомнежи и да влее храброст и надеж кај луѓето околу неа. На приемите што амбасадата ги организираше по повод државниот празник 3-ти март, меѓу гостите имаше и многу нејзини пријатели, особено од специјализираните установи за деца со Даунов синдром.
И еве, само еден месец по враќањето на семејството Ангелови од мисијата во Северна Македонија, истите овие деца и нивните родители ја посетија Софија. Се сретнаа со нивните бугарски врсници со истата болест, посетија училиште за деца со посебни потреби, прошетаа низ прекрасната есенска Софија. И што уште не.
И лично, мило ми е што енергијата со која Билјана Ангелова, со љубов наречена Били, ги посипуваше своите лични и бугарски пријатели во Северна Македонија, е зачувана и префрлена на бугарска територија. Сега ќе чекаме овде, дома, да собира пријателства за нашите браќа крај Вардарот.
