„Верувам дека темата за отпочнување преговори во Република Северна Македонија е во фаза во која е неопходно да се слушне мислењето на Бугарите кои живеат во Република Северна Македонија. Затоа што овие проблеми најдиректно не засегаат нас, нашето секојдневие и секојдневието на нашите деца. Веруваме дека ова е вистинскиот пристап – да земеме активно учество во решавањето на овие проблеми“.
Ова во емисијата „Брисел 1“ на Bulgaria On Air го рече Петар Колев, претседател на Граѓанско демократската унија во РСМ, по повод писмото на македонскитe Бугари до претседателот Радев, премиерот Петков, претседателот на парламентот и парламентарните партии во Бугарија. Истото беше испратено пред свикувањето на Консултативниот совет за национална безбедност од претседателот на 10 јануари, и пред планираната посета на премиерот Кирил Петков на Скопје на 18 јануари.
„Она што го очекуваме во однос на решавањето на прашањето за нашата рамноправност е промена на Уставот на Република Северна Македонија и регистрација на Бугарите во него како државотворен народ. И тоа е поддржано од претседателот“, рече Петар Колев. Пред изборите седумте организации на македонските Бугари имаа официјални средби со политичарите во Бугарија. На наше големо задоволство сите политички партии пред нас се обврзаа да ја бранат оваа теза и дека ќе ја имаме нивната поддршка за нашето барање“, појасни Колев.
За жал, Република Северна Македонија не ги исполнува основните копенхашки критериуми, особено делот поврзан со човековите права“, рече Колев.
„Прашањето за еднаквоста на граѓаните пред Уставот и законите на земјата е темелот на Европската унија. Ова е фундаментална европска вредност. Очекуваме сите овие работи да се случат пред Република Северна Македонија да ги започне преговорите и ќе ви кажам зошто ние мислиме така.Од 1999 година има декларација меѓу премиерите Георгиевски и Костов која никогаш не профункционира како што кажаа поранешниот премиер Костов и поранешниот премиер Георгиевски.Прашањето на еднаквоста, правото на самоопределување, почитувањето на нашите историја, култура и јазик во Република Северна Македонија мора прво да се исполнат со содржина, односно да се решат, пред Република Северна Македонија да почне преговори. Затоа, очекуваме сите овие прашања, кои се спорни во овој пакет од 6 точки, да се решат и да бидат исполнети со содржина пред Република Северна Македонија да ги започне преговорите“, рече Петар Колев.
На прашањето на водителката Милена Милотинова дали историјата треба да биде главен критериум, Колев одговори:
„Сите критериуми се основни. Не можете да кажете дека правото на самоопределување не се заснова на правото на почитување на историјата. Не можам да прифатам дека некој во 2022 година може да ретушира културни и историски вредности. Не можам да прифатам дека е нормално некој во 2022 година и земја која сака да стане членка на клубот на најдемократските и најбогатите земји во светот, да продолжи да им го негира правото на самоопределување на починатите, тоа основна човечка вредност, важи за живите луѓе, но и за оние кои загинале. Тврдењето дека македонските револуционери се Бугари не е мое. Тоа не е тврдење на бугарските или македонските историчари. Тие самите во документите напишале од кое потекло се, и секој од нив се идентификувал како Бугарин, патем, јас сум Бугарин баш затоа што овие луѓе биле Бугари, затоа што дедо ми беше Бугарин. Како што ја почитувам историјата на секој народ во Македонија – албански, турски, српски, како што ги почитувам нивните културни и историски вредности на територијата на Република Северна Македонија, така очекувам да бидат почитувани мојата историја, мојот јазик, мојот културата и културата на мојот народ“.
Запрашан како ја коментира контратезата дека во РСМ во моментов нема уставно мнозинство за промена на основниот закон и запишувањето на Бугарите во него, Колев рече:
„Имајќи предвид дека се појавуваат различни тенденции поставени со цел да се бара некакво оправдување или некое алиби, сакам да го потсетам бугарското општество и бугарските институции и лидери дека кога се смени името на Република Северна Македонија, владејачката партија немаше уставно мнозинство. Сакам да поставам конкретно прашање: Кој во Република Северна Македонија е против основната европска вредност – еднаквоста меѓу граѓаните? Како Македонија ќе стане членка на ЕУ? Длабоко верувам дека македонското општество и македонската политичка елита се европски и прозападни. Ако ние навистина како општество сакаме да станеме дел од ЕУ, европските вредности, како што е еднаквоста, ќе треба да ги исполнуваме со содржина, а не со декларации. Зошто сакаме сега? Затоа што ниту декларацијата проработи, ниту договорот проработи и не очекуваме дека нешто потпишано за 30 години во одреден момент ќе профункционира. Затоа што немаме доверба во оваа политичка елита во Македонија, која 30 години има преземено обврски кон Бугарите кои живеат во Македонија, кон Бугарија како држава, кон целото бугарско општество и не ги исполнува“, рече Колев.
Тој објасни што значи вклучување на Бугарите во Уставот на РСМ. Тоа значи дека врз основа на ова вклучување на Бугарите, тоа мора да се исполни со содржината на еден од главните принципи во македонското општество, а тоа е принципот на „правична застапеност.“ Тоа е принцип кај нас затоа што во Македонија, како Албанци, Турци, Власи, Роми итн работат во институциите на оваа држава, така што очекувам да видам Бугари во македонските државни институции. Рамковниот договор потпишан во 2001 г, го уредува токму тоа прашање. Во Македонија има цело едно министерство, коешто се нарекува Министерство за политички систем и одговара токму за односите меѓу етничките заедници во земјата. Нека знаат Бугарите дека ниту еден човек во Македонија кој се изјаснил како Бугарин не работи во ова министерство, тоа е реалноста. Ако овде нема дискриминација, не знам за што зборуваме воопшто. Ние сакаме да се прекине оваа официјално прифатена политика на Скопје, да нема Бугари во Македонија. Тој процес на дебугаризација што трае со децении, треба биде прекинат. И нашата култура, јазик, нашите карактеристични културно-историски споменици, да се почитуваат, по европски правила. Не сакаме ништо друго. Ние само сакаме еднаквост со сите останати граѓани на оваа држава.
На прашањето на водителката што се знае во РСМ за крвавиот Божиќ од 1945 година кога беа убиени многу луѓе со бугарска самосвест и тоа не го криеле. Дали се знае вистинскиот размер на овој процес и дали за него се зборува во Република Северна Македонија?
„За жал, во мојата земја овој момент не е многу познат. Само луѓето кои се заинтересирани за повеќе детали можат да најдат некои извори, но нема да го видите, на пример, во учебник по историја. Пред нашите деца во училиште, ова прашање не се отвора. Токму тоа што го кажувате како пример, се надевам дека ќе им овозможи на бугарското општество и бугарските лидери да замислат дека овој процес на дебугаризација не е исклучок, не е феномен за време на една влада во Македонија или на еден политичар во Македонија. Ова е континуитет кој започнал во 1944 година и трае до денес. Различни се методите со кои се исполнуваат овие цели. Во 44-45 година имало физички ликвидации. Денес стратегијата во Македонија да не остане еден жив Бугарин, се одвива преку тоа да не им се дава можност на Бугарите да се интегрираат во општеството, тие се маргинализирани, не им се дава можност да почнат да работа, не им се дава можност да градат кариера ако јавно се идентификуваат како Бугари. Знаете – Бугарите во Македонија постојат само на списокот на даночни обврзници. Нема да ги видите ниту во парламентот, ниту во институциите, ниту во економијата, ниту во медиумите. Значи она што се случувало пред многу години, денес се прави на поприкриен начин, но целта е иста – да не остане ниту еден жив Бугарин во Македонија“, заклучи Колев, нагласувајќи:
Очекувам дека најголемото разбирање за сето ова ќе имаме од европска Бугарија, дека таа и бугарските лидери и политичари нема да тргуваат и нема да прават компромиси со еднаквоста на Бугарите во Македонија“, рече Петар Колев.
