Климатските промени од година во година сѐ поинтензивно влијаат на нашите животи. Научниците предупредуваат дека летата ќе стануваат пожешки, со долги периоди на суша, што неминовно ќе доведе до затоплување на Средоземното Море, а потоа и на Јадранското Море. Како тоа ќе влијае на морските животни останува да видиме. Но, што би се случило ако Средоземното Море испари?
Научниците не мора да работат напорно за да замислат такво сценарио и неговите последици. Имено, шпанскиот научник Даниел Гарсија-Кастеланос од Институтот за геосиенсија на Барселона, со неговата колешка Константина Агиади од Универзитетот во Виена, спровеле истражување кое открило дека пред 5,5 милиони години, за време на миоценот, Средоземното Море исчезнало.
Како што истакнаа во нивната работа, објавена во списанието Science, но и во статија објавена на The Conversation, научниците, уште во 1970-ттите, откриле постоење на слој сол со дебелина од еден до три километри, закопан под најдлабоките делови на Средоземното Море.
Станува збор за речиси милион кубни километри сол, што е јасен доказ дека во еден момент таа голема водена површина испарила. Тој момент, краток во геолошка смисла, траел околу 190 илјади години.
Како што наведуваат во своето дело, причина за исчезнувањето на предокот на Средоземното Море не биле климатските промени, туку движењето на тектонските плочи меѓу европскиот и африканскиот континент. Медитеранскиот басен, заробен меѓу два континента кои денес продолжуваат да се приближуваат до два сантиметри секоја година, беше отсечен од Атлантикот. Нејзините води брзо испариле поради сушната клима во регионот, оставајќи зад себе огромни количини сол.
Оваа епизода, позната како Месијанска криза на соленоста (месинскиот е последниот период од миоценот), е најголемото истребување што Земјата го претрпела од метеорот што ги збриша диносаурусите што не летаат и ја заврши ерата на мезозоикот пред 65 милиони години, истакнуваат тие.
Како дел од студијата, Агиади, во соработка со уште 28 научници од 25 европски институти, собрал податоци за фосили од Медитеранот стари 3,6 до 12 милиони години. А резултатите беа поразителни и јасно покажуваат што може да се случи со денешното Средоземно Море и животот во него, доколку пресуши.
Домородниот морски свет беше практично истребен, а морскиот свет каков што го знаеме денес се должи на последователната реколонизација на видовите во Атлантикот.
Пред кризата, 779 видови можеа да се сметаат за ендемски видови (т.е. документирани само во Медитеранот). Од нив, само 86 беа сè уште присутни по кризата со соленоста. Сите тропски корали кои беа во изобилство во Медитеранот пред оваа катаклизмична промена на животната средина исчезнаа, се истакнува во студијата.
Се поставува прашањето, како одредени видови успеале да преживеат? Како го преживеале радикалното зголемување на нивото на сол и температурата?
За жал, тие немаат одговори на овие прашања.
Она што тие можеа да го утврдат е дека морскиот живот немал доволно време да се прилагоди на хиперсолената средина која исчезнала, туку бил заменет со видови кои влегле во Медитеранот од Атлантикот кога повторно се отворил теснецот.
Интересно е што видовите како големото бело куче и делфинот се појавија во Средоземното Море дури по оваа криза со сол. Уште поинтересно е што пред пресушувањето, источниот Медитеран, особено Јонското и Левантинското море, бил побогат со морски видови отколку западниот дел. По повторното поплавување, богатството на морскиот свет се пресели на запад.
Влијанието на изолацијата на Медитеранот врз неговата фауна и флора беше катастрофално, уништувајќи ги повеќето од неговите екосистеми. Друго значајно откритие на нашето истражување е дека биле потребни повеќе од 1,7 милиони години за да се опорави бројот на видови. Ова бавно обновување на богатството во медитеранските екосистеми ја обезбедува првата детална квантификација за тоа како дивиот свет реагира на истребување во овој размер. Биолошката разновидност на Медитеранот денес е многу висока благодарение на присуството на бројни ендемични видови. Нашите резултати покажуваат дека тоа било случај дури и пред шест милиони години, но дека огромното мнозинство од овие ендемични видови исчезнале кога биле отсечени од Атлантикот, истакнуваат научниците.
Кога Медитеранот повторно се обедини со Атлантикот, повторно беше населен со огромни резерви на видови во светските океани, но сепак беа потребни милиони години за медитеранските екосистеми да закрепнат во смисла на богатство. Никој сè уште не знае колку време ќе биде потребно на морскиот живот да се опорави од видот на промени во глобално ниво што моментално се во тек, заклучува Гарсија-Кастеланос во својот труд.
