ДРАГАН МИШЕВ
Поглаварот на римокатоличката црква, папата Франциск во интервју за швајцарската ТВ и радио компанија RSI ја повика Украина да најде „храброст на белото знаме“ и да се согласи на преговори со Русија.
Ако папата Франциск живееше во 1940 година, веројатно ќе ѝ предложеше на Велика Британија да се предаде, да го остави оружјето пред Германија и да преговара со Хитлер.
Изгледа чудно што Папата не повикува на одбрана на Украина, не го осудува Путин како агресор кој уби десетици илјади луѓе, и не го повикува да престане, туку ја повикува Украина да го подигне белото знаме наместо тоа. Дали и сите негови кардинали ја делат оваа позиција?
Како што пренесува Њузвик, забелешките на папата Франциск кои се чини дека сугерираат дека Украина треба да ја има „храброста на белото знаме“ во војната против Русија, предизвикаа бранови на критики, што го поттикна Ватикан брзо да ги разјаснува и дообјаснува коментарите на водачот на католичката црква.
„Мислам дека најсилен е оној кој ја гледа ситуацијата, мисли за луѓето и има храброст како белото знаме и преговара“, рече Френсис во интервјуто снимено во февруари за швајцарски радиодифузер RSI. Дел од интервјуто беше објавено во саботата, а новинарот го употреби терминот „бело знаме“ во прашањето поставено до католичкиот водач.
Кијив постојано повторува дека нема да преговара со Москва и дека нема да прифати Русија да држи под окупација територија признаена од меѓународната заедница како украинска. Кон крајот на минатата недела, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, по состанокот со украинскиот претседател Володимир Зеленски, рече дека Анкара е „подготвена да биде домаќин на мировен самит на кој ќе присуствува и Русија“, на што украинскиот лидер одговори дека „не гледа место за Русија“ на мировните преговори.
Оправдувањата за коментарот на папата: Што рекол, а што мислел да каже
„Кога ќе видите дека сте поразени, дека работите не одат добро, потребно е да имате храброст да преговарате“, рече папата во коментарот од интервјуто, преведено од официјалниот медиум на Светата столица.
Коментарите на Папата доаѓаат бидејќи помошта од најголемиот поддржувач на Кијив, САД, останува заглавена во Конгресот, додека Украина гледа на рускиот напредок на неколку точки долж линијата на фронтот.
„Преговорите никогаш не се предавање“, рече тој подоцна во интервјуто, не мислејќи директно на Украина. „Храброста е да не се доведе земја до самоубиство.“ На мировните разговори треба да им помогнат „меѓународните сили“, рече ватиканскиот водач.
Матео Бруни, портпарол на Ватикан, објаснуваше во саботата дека папата мислел на „прекин на огнот и преговори“ кога го усвоил терминот предложен од новинарот. Френциск ја искористи сликата на бело знаме „за да укаже на прекин на непријателствата, примирје постигнато со храброста на преговорите“, рече Бруни.
Украина и сојузниците го критикуваат коментарот на Папата: „белото знаме“ сигнализира предавање
Украински и сојузнички официјални лица го критикуваа папата Франциск за неговата изјава дека Кијив треба да има „храброст“ да преговара за крај на војната со Русија, изјава што многумина ја протолкуваа како повик до Украина да се предаде.
“Папа Франциск, а може ли наместо тоа: „Путин треба да има храброст да ги повлече своите трупи освојувачи од Украина и да ги напушти своите геноцидни империјални потфати“, напиша Џулија Дејвис, новинарка која често известува за Русија и војната во Украина.
“Изгледа чудно што папата не бара да се брани Украина, не ја осудува Русија како агресор кој уби десетици илјади луѓе, не го повикува Путин да престане, но ја повикува Украина да го подигне белото. знаме наместо тоа“, рече Антон Герашченко, поранешен советник во Министерството за внатрешни работи на Украина.
„А што ако Папата го искористи своето влијание за да го повика Путин да ги повлече своите сили од Украина? додаде републиканска група со седиште во САД која води кампања против поранешниот претседател Доналд Трамп.
Украинскиот министер за надворешни работи Дмитро Кулеба, коментирајќи ги забелешките на папата Франциск, преку платформата за социјални медиуми Х предупреди да не се повторуваат грешките од минатото и повика на поддршка на Украина и нејзиниот народ во се борат за сопствениот живот.
„Најсилен е оној кој во битката меѓу доброто и злото стои на страната на доброто, наместо да се обидува да ги стави на иста основа и да го нарече „преговори“. Во исто време, кога станува збор за белото знаме, ја знаеме оваа стратегија на Ватикан од првата половина на дваесеттиот век. Апелирам да се избегне повторување на грешките од минатото и да се поддржи Украина и нејзиниот народ во нивната праведна борба за нивните животи“, рече Кулеба.
Според него, Украина нема да крева други знамиња.
„Нашето знаме е жолто-сино. Ова е знамето со кое живееме, умираме и преовладуваме. Никогаш нема да креваме други знамиња“, рече Кулеба.
Како „договор со Хитлер“
Како што пренесува Си-би-ес, министерот за надворешни работи на Полска, гласен сојузник на Кијив, и украинскиот амбасадор во Ватикан, употребија аналогии од Втората светска војна за да ги осудат изјавите на папата. И водачот на една од христијанските цркви во Украина во неделата рече дека само решителниот отпор на земјата кон целосната инвазија на Москва, започната од рускиот претседател Владимир Путин на 24 февруари 2022 година, ќе спречи масовно колење на цивили.
„Како, за рамнотежа, да го охрабриме Путин да има храброст да ја повлече својата војска од Украина? Мир веднаш ќе дојде без потреба од преговори“, одговори полскиот министер за надворешни работи Радек Сикорски со објава на X, порано Твитер.
Во посебен пост, Сикорски повлече паралели меѓу оние кои повикуваат на преговори додека „негираа (на Украина) средствата да се брани себеси“ и „смирувањето“ на европските лидери кон Адолф Хитлер непосредно пред Втората светска војна.
Андриј Јураш, амбасадорот на Украина во Светата столица, рече дека е „неопходно да се извлечат поуки“ од конфликтот во 1939-1945 година. Се чини дека неговата објава ги споредува коментарите на папата со повиците за „разговор со Хитлер“ додека крева „бело знаме за да го задоволи“.
За време на војната, Франциск се обидуваше да ја одржи традиционалната дипломатска неутралност на Ватикан, но тоа често беше придружено со очигледни симпатии со руското образложение за инвазијата на Украина, како на пример кога забележа дека Алијансата „лае на вратата на Русија“ со нејзиното ширење кон исток. .
Никому во Украина не му паѓа на памет да се предаде
Во интервјуто, Франциск инсистираше на тоа дека „преговорите никогаш не се предавање“. Архиепископот Свјатослав Шевчук, поглаварот на Украинската грчко-католичка црква, во неделата рече дека предавањето не е во главите на Украинците.
„Украина е ранета, но неосвоена! Украина е исцрпена, но стои и ќе издржи. Верувајте, никому не му паѓа на памет да се предаде. Дури и таму каде што денес има борби: Слушајте го нашиот народ во Херсон, Запорижја, Одеса, Харкив, Суми. “, рече Шевчук на состанокот со Украинците во Њујорк. Тој ги спомена регионите кои биле под тешки напади на руска артилерија и беспилотни летала.
Шевчук зборуваше и за бруталноста на инвазијата на Москва, мислејќи на градот во близина на Кијив каде што руската окупација остави стотици цивили мртви на улиците и во масовните гробници. Според него, ако не беше жестокиот отпор на Украинците додека руските сили маршираа кон главниот град во февруари 2022 година, ужасните сцени видени во Буча ќе беа „само вовед“.
Позадината на ставот на папата за руската војна против Украина
Сепак, во август минатата година, папата Френциск ги повика младите Руси, собрани на Серускиот состанок на католичката младина во Санкт Петербург, да не се откажуваат од своето „наследство“ како наследници на „големата, просветлена руска империја“. И во видео од неговото обраќање што беше објавено на интернет, тој се повика на Петар Велики и Екатерина Велика, двајцата кои ги наведе Путин за да ја оправда инвазијата на Украина и да ја разгори борбената страст.
Така, според Џејми Детмер, опинион едитор во Политико, за папата Франциск, Петар Велики, чие владеење беше одлучувачко за поставување на Русија на патот на империјализмот и европските освојувања, очигледно заслужува почит .
Ова дојде како „кец на десетка“ за пропагандата на Кремљ. Дмитриј Песков, портпаролот на Путин, ги опиша изјавите како многу радосни.
„Папата ја знае руската историја и тоа е многу добро“, рече тој, додавајќи дека Франциск бил „во дует“ со напорите на руската влада да ја предава историјата како што ја напишал Путин.
Сосема очекувано, коментарите на папата предизвикаа осуда од Украина, вклучително и од надбискупот Свјатослав Шевчук, поглавар на Украинската грчко-католичка црква, кој рече дека зборовите на Францис предизвикале „голема болка и страв“. Критикувајќи го папата дека го пофалил „најлошиот пример на екстремен руски империјализам и национализам“, украинскиот прелат рече:
„Се плашиме дека овие зборови некои ќе ги сфатат како охрабрување на овој национализам и империјализам, кој е вистинската причина за војната. во Украина“.
Олег Николенко, портпарол на Министерството за надворешни работи на Украина, даде слична изјава:
„Многу жално што руските големи државни идеи, кои, всушност, се причина за хроничната агресија на Русија, свесно или несвесно, доаѓаат од устата на папата, чија мисија, според нашето разбирање, е токму да се отворат очите на руската младина за катастрофалниот курс на актуелното руско раководство.
И иако Ватикан ретерираше, тврдејќи дека Франциск не сакал да го пофали империјализмот кога ги повика младите Руси да се гордеат со своето наследство, и неговите забелешки не биле повик за царско оружје (Бидете „сејачи на семето на помирувањето, мали семиња кои, засега, во оваа воена зима нема да никнат во замрзнатата земја, туку што во идната пролет ќе процветаат“, советуваше тој), тие беа поткопани од неговите коментари со пораките, во кои тој се повика на „просветлената руска империја“. И бидејќи беа спонтани, тие коментари додадоа моќ.
Она што е изненадувачки е што папата не беше порезервиран, особено откако и претходно ја навреди Украина, жртва на руската агресија. Франциск предизвика бура минатата година во интервјуата за језуитското списание La Civiltà Cattolica и италијанскиот весник Corriere della Sera, сугерирајќи дека војната во Украина беше последица на тоа што НАТО „лаеше на портата на Русија“.
Во интервјуата, тој исто така размислуваше дали е правилно западните сили да ја вооружат Украина, објаснувајќи дека се обидувал да ги процени корените на конфликтот и причините што го туркале Путин да се вклучи во таква брутална војна.
„Немам начин да кажам дали неговиот гнев е испровоциран“, се запраша тој гласно, „но се сомневам дека тоа можеби беше олеснето од односот на Западот“.
Со оглед на гневот што го поттикнаа тие изјави, логично би било кога Франциск би постапил порезервирано и би бил многу повнимателен во своите забелешки, и во најмала рака би избегнувал да ги велича империјалните личности во пантеонот на руски херои на Путин.
Иако црквата, според папата, можеби не е политичка организација, Франциск многумина го сметаат за многу политички папа и тешко е да се поверува, особено ако се земе предвид претходната огорченост околу неговите коментари за Украина, дека овие последни забелешки биле погрешно проценети. Но, истовремено, Франциск малку зборуваше за уништувањето на црквите во Украина откако Русија ја започна својата инвазија, додека некои сметаат дека неговите двосмислености се поврзани со неговото долгогодишно екуменско доближување до Руската православна црква и нејзиниот водач патријархот Кирил.
Други, во меѓувреме, го ставаат пристапот на Френсис во контекст на неговото аргентинско перонистичко минато и неговата „критика на Западот во стилот на третиот свет“, уште една усогласеност со антиамериканизмот на Путин и Кирил.
Зошто папата Франциск не е со Западот по прашањето за Украина
Според Џон Ален од католичката страница за вести Crux, тоа може да е во коренот на она што стои зад ставот на папата за оваа војна, бидејќи Франциск зазеде позиција што го става повеќе во согласност со Пекинг, Њу Делхи и Бразилија,
„Френсис е, се разбира, првиот понтиф во историјата од светот во развој и тој владее во време кога демографскиот центар на гравитација во католицизмот очигледно е поместен. Денес, повеќе од две третини од 1,3 милијарди католици во светот живеат надвор од Запад, дел што ќе биде три четвртини до средината на векот. Во таков свет, логично е дека геополитичките инстинкти на Ватикан сè повеќе ќе наликуваат на оние на, да речеме, Африканската унија или Индија, па дури и државите на ОПЕК, отколку оние на Вашингтон и Брисел“, напиша Ален.
А двосмислените зборови на Папата не му помагаат на Кијив или на неговите западни сојузници да го убедат глобалниот југ дека Русија треба да биде изолирана поради нејзината инвазија на Украина.
Според пишувањето на The Atlantic, постапките на Френсис не се ниту произволни ниту ирационални. Тие се намерен одговор на тоа како Католичката црква се менува, и ќе продолжи да се менува во 21 век. Повеќе католици од кога било досега живеат надвор од Запад и не ја гледаат војната во Украина под исти услови како Европа и САД. Сфатено во оваа светлина, позицијата на Франциск ја предвидува иднината на Ватикан како геополитичка сила, сила која ќе биде многу помалку наклонета кон Западот.
Западните лидери имаат неколку причини да бидат вознемирени од одговорот на Франциск на војната. Освен што ги критикуваше напорите на Западот да ја вооружи Украина, тој имплицираше и дека НАТО заслужува вина за инвазијата, и иако ги осуди руските воени злосторства и сочувствуваше со страдањето на Украинците, тој не го осуди Путин. Наместо тоа, Френсис го пофали како човек со култура, па дури и сугерираше дека рускиот претседател дејствувал поради легитимни безбедносни грижи.
Така, сега, папата е во судир со западните сили, наместо да работи во договор со нив.
Франциск го прифати она што може да се смета како прва мултиполарна геополитичка стратегија на Ватикан. Наместо да се придржува кон западниот консензус, понтифот бара нетрадиционални сојузници во неговата потрага по решение во Украина, како што е унгарскиот премиер Виктор Орбан, делумно и за да избегне антагонизирање со Русија.
Папството на Франциск, а особено неговата позиција за Украина, го претставува почетокот на пастирското и политичкото изразување на Ватикан на новата демографска реалност.
Она што останува константа, е огромното богатство во трезорите на Ватикан, од кое Светата столица нема намера да одвои ниту дел за да помогне на милионите страдалници во зоните зафатени со војни, конфликти, глад и природни катастрофи ширум светот. Тие ќе мора да се задоволат со папските молитвите за нивно спасение упатени кон севишниот од балконот со поглед на плоштадот свети Петар во Ватикан.
Текстот е личен став на Авторот. Дозволено е преземање на текстот според лиценцата Creative Commons 4.0. | Извор: CivilMedia
