НАСА со години следи чудна аномалија во магнетното поле на Земјата – огромна област со послаб магнетен интензитет што се протега низ небото помеѓу Јужна Америка и југозападна Африка. Овој растечки феномен, наречен Јужноатлантска аномалија (JAA), со децении ги интригира и загрижува научниците, особено истражувачите на НАСА, чии сателити и вселенски летала се особено изложени на ризик, пишува Science Alert.
НАСА ја опишува Јужноатлантската аномалија како „дупка“ во магнетното поле на Земјата или еден вид „дупка во вселената“. Иако генерално не влијае на животот на Земјата, таа претставува сериозна закана за вселенските летала во орбитата, вклучувајќи ја и Меѓународната вселенска станица, кои минуваат директно низ неа. Внатре во аномалијата, ослабеното магнетно поле не обезбедува доволна заштита од фотони со висока енергија од Сонцето.
Овие фотони можат да предизвикаат кратки споеви и дефекти во чувствителната сателитска технологија. Иако најчестите последици се мали технички проблеми, постои ризик од значително губење на податоци или дури и трајно оштетување на клучните компоненти. Затоа операторите рутински се принудени да ги исклучат системите на вселенските летала пред да влезат во зоната на аномалијата.
Следењето на Јужноатлантската аномалија ѝ помага на НАСА да ги намали ризиците што може да ги предизвика, но исто така им дава можност на научниците подобро да го разберат овој сложен природен феномен. „Земјиното магнетно поле е всушност комбинација од многу различни извори“, објасни геофизичарот Тери Сабака од Центарот Годард на НАСА. Главен извор на ова поле е движењето на стопено железо во надворешното јадро на Земјата, како огромен подземен океан.
Но, ова движење не создава униформно магнетно поле. Научниците веруваат дека огромна маса од густа карпа, сместена околу 2.900 километри под Африка, се меша во ова. Оваа карпа, позната како Африканска Голема Провинција со Ниска Брзина на Смолкнување, веројатно го нарушува формирањето на магнетното поле и придонесува за негово слабеење. Покрај тоа, наклонот на магнетната оска на Земјата има дополнителен ефект.
Иако многу детали сè уште не се целосно јасни, научниците постојано откриваат нови информации. Така, во 2016 година беше откриено дека аномалијата полека се движи, а во 2020 година, истражувачите открија нешто уште поинтересно: JAA се чини дека се дели на два дела. Секој од нив има свој центар каде што магнетното поле е најслабо.
Што точно ова значи за иднината останува непознато. Сепак, постојат докази дека аномалијата не е нов феномен. Една студија сугерира дека станува збор за повторувачки магнетен настан кој влијаел на Земјата во последните 11 милиони години. Ако е вистина, ова би можело да значи дека JAA не е претходник на целосно менување на магнетните полови на Земјата, настан што се случува на секои неколку стотици илјади години.
Очигледно, остануваат многу прашања, но со оглед на динамиката на оваа огромна магнетна необичност, охрабрувачки е да се знае дека најмоќната вселенска агенција во светот внимателно го следи. „Иако JAA се движи бавно, таа претрпува промени во морфологијата, па затоа е важно да продолжиме да го набљудуваме преку континуирани мисии“, рече Сабака. „Ова ни помага да градиме модели и предвидувања“, додаде тој.
