„Сега конечно сме на мапата“, вели Филип Балхоа од Лудериц, град во јужна Намибија каде суровата пустина се среќава со бледиот океан, пишува Би-Би-Си.
Овој пристанишен град порано профитираше од дијаманти и риболов, но сега се бори со високата невработеност и сѐ постарата инфраструктура.
Но, предложениот проект со зелен водород би можел да биде „третата револуција во Лудериц“, вели Балхоа, инаку член на градскиот совет.
Тој се надева дека преку проектот ќе се едуцира и вработува локалното население и дека ќе се намали стапката од дури 55 проценти од невработените.
„За град кој економски се бори 10, 15, а можеби и повеќе години, ова е нешто што навистина инспирира надеж кај луѓето.
Проектот ќе биде лоциран во близина на градот Цау во близина на националниот парк Каеб и треба да произведува околу 300.000 тони зелен водород годишно.
Со едноставни зборови, обновливите извори на енергија од сонцето и ветерот ќе се користат за извлекување на молекули на водород од десалинирана вода.
Од овие молекули на водород во чиста форма или од добиен зелен амонијак, може да се направат голем број производи, вклучително и одржливо гориво.
Започнуваат во 2026 година
Најдобриот понудувач, Hyphen Hydrogen Energy, треба да започне со производство во 2026 година и ќе има концесија за проектот во следните 40 години (со напомена дека прво мора да се заврши физибилити студија). Компанијата вели дека најверојатно ќе бидат отворени 15.000 директни работни места во текот на четирите години од изградбата, а уште 3.000 ќе бидат отворени откако ќе започнат сите операции. 90 отсто од работните места ќе бидат зафатени од локалното население.
Џејмс Мнјупе е економски советник на владата на Намибија и комесар за водород. Тој објаснува дека позицијата на Лудериц е идеална поради изобилството на сонце и ветер и близината на океанот што е важно поради потребната вода и близината на пристаништето.
Мнјупе вели дека сето ова е план на претседателот Хејге Геингоб да ја промени Намибија. „Претседателот е решен да продолжи со економското закрепнување на земјата што е применливо, глобално релевантно и систематско по природа.
Ова е само дел од многу поголем развоен проект фокусиран на зелениот водород за кој владата се надева дека ќе најде инвеститор што ќе го прошири во земјоделството, логистиката и енергетиката. Мнјупе зборува и за возови и цевководи со погон на водород кои ќе можат да тргуваат со соседните земји.
Тие се надеваат дека ќе создадат доволно обновлива електрична енергија за извоз, но и како алтернатива на енергијата добиена од јаглен што ја увезуваат од Јужна Африка.
Но, оптимизмот е измешан со загриженост. Балхоа вели дека заедницата немала голема корист од некои претходни големи проекти. Се стравува и дека малото гратче нема да може да одговори на зголемените инфраструктурни потреби – веќе е проблем соодветното сместување за работниците.
Друг предизвик е количината на вода потребна за производство на водород. Добивањето вода преку бигор, што Намибија има намера да го направи, е многу скапо, исто како и процесот на електролиза што подоцна се користи за производство на водород.
Што е зелен водород?
Водородот е најзастапениот хемиски елемент на земјата, но има проблем: не е слободно достапен во околината (на пример, во резервоари), но секогаш се комбинира со други елементи (на пример, во вода, H2O или метан, CH4 ). Затоа, за да може да се користи во енергетски единици, прво мора да се ослободи или одвои од другите елементи.
За да се изврши ова раздвојување и да се добие слободен водород, потребно е да се спроведат некои процеси и на нив се троши енергија. Ова го дефинира водородот како енергетски носител, а не како примарна енергија или гориво што многу луѓе го сметаат. Зелениот водород е носител на енергија, а не главен извор на енергија. Со други зборови, водородот е супстанца која може да складира енергија која потоа може да се ослободи на контролиран начин на друго место. Така, може да се спореди со литиумски батерии кои складираат електрична енергија, наместо со фосилни горива како природен гас.
Потенцијалот на водородот за борба против климатските промени лежи во неговата способност да ги замени фосилните горива во сектори каде што декарбонизацијата е посложена, како што се поморскиот и воздушниот транспорт или одредени индустриски процеси. Уште повеќе, има голем потенцијал како сезонски систем за складирање на енергија (долгорочно), кој може да акумулира енергија долго време, а потоа да ја користи по потреба.
Зелен водород се добива со електролиза на вода со користење на електрична енергија од обновливи извори. Тој е најскап, но како што се намалуваат трошоците за обновлива енергија и електролиза, се очекува цената постепено да се намалува. Друг вид зелен водород се произведува од биогас со користење на добиток, земјоделски и/или комунален отпад.
Всушност, процесот на производство на зелен водород не е воопшто комплициран: електролизата едноставно користи електрична енергија за да ја разложи водата (H2O) на кислород (O2) и водород (H2). Вистинскиот предизвик е конкурентноста, која бара многу евтина обновлива електрична енергија (која е повеќе или помалку поправена) и ефикасна и скалабилна технологија на електролитски ќелии.
Каде може да се користи зелениот водород?
Теоретски, еден од најефективните начини за декарбонизација на економијата е обидот да се електрифицира целиот енергетски систем. Сепак, досега батериите и електричните технологии не се сосема изводливи.
Првиот чекор треба да биде да се замени целиот фосилен водород кој моментално се користи во индустријата, да се користат напредни технологии и да се намалат трошоците. Предизвикот не е мал: глобалната побарувачка за водород од производството на електрична енергија ќе потроши 3.600 TWh, повеќе од вкупното годишно производство на електрична енергија во ЕУ. Ова се главните употреби на зелениот водород:
Тешка индустрија
Големите потрошувачи на челик, цемент, хемиски компании и други фосилни горива не се лесно достапни или директно остварливи.
Трговија со енергија
Ова е несомнено една од најперспективните апликации за водород: како сезонски систем за складирање на енергија. Со зголемената популарност на обновливите извори на енергија, ќе откриеме дека цената на електричната енергија е навистина евтина, па дури и ќе има вишок бидејќи нема каде да се потроши. Ќе има водород, кој може да се произведува евтино и потоа да се користи по потреба за која било примена, без разлика дали станува збор за производство на енергија или за која било друга примена.
Транспорт
Транспортот е несомнено уште една од најперспективните примени на водородот. Во денешниот лесен транспорт, батериите ја освојуваат конкуренцијата, но некои производители (особено Јапонија) продолжуваат да ги развиваат своите модели на горивни ќелии и резултатите се повеќе ветувачки.
Греење
Греењето на домовите и индустриите е сектор кој не може секогаш да се електрифицира (топлинските пумпи не се секогаш опција), а водородот може да биде делумно решение. Дополнително, постоечката инфраструктура (како што се мрежите за природен гас) може да се користи за зголемување на побарувачката. Всушност, мешањето до 20% од волуменот на водород во постоечка мрежа за природен гас бара минимални модификации на мрежата или уредот на крајниот корисник.
Се надеваме дека со оваа информација ќе дознаете повеќе за зелениот водород и неговата примена.
