Со години, формирањето на брчките го припишувавме на збирот на времето, сонцето, навиките и изразите на лицето, но најновата работа на американските научници дава попрецизна слика. Кожата не „пука“ со возраста затоа што е едноставно уморна, туку затоа што под стрес се однесува како живо, еластично ткиво кое се растегнува во една насока и истовремено се собира во друга, и на крајот, буквално, се превиткува.
Тие го потврдија ова во лабораторија на вистински примероци од човечка кожа, истегнувајќи ја на контролиран начин и мерејќи како се менуваат нејзината површина и длабочина кога е под стрес. Колку е постара кожата, толку се поизразени овие контрактилни реакции, а брчките се подлабоки. Ова не е само метафора, туку механичко објаснување зошто „насмеаните“ брчки, линиите на челото или линиите на вратот се цртаат со текот на времето точно таму каде што кожата најмногу се движи.
Каде навистина се појавуваат брчките
Истражувачите од Универзитетот Бингамтон истегнале примероци од кожа од различни возрасти (од 16 до 91 година) со посебен уред за мерење на истегнување за да имитираат секојдневни микрооптоварувања – насмевка, трепкање, зборување, вртење на вратот. Тие набљудувале како се однесува површината на кожата кога е истегната по „потпорната мрежа“ од колагенски влакна и нормално на неа, а потоа ја квантифицирале длабочината и ширината на добиените брчки.
Со други зборови: брчка се јавува кога кожата е растегната во еден правец, а во исто време се собира повертикално во таа насока – ефект што станува поизразен со возраста.
Замислете го вака: вашата омилена маица, по многу перења и растегнување на истите места, со текот на времето развива брчки. Сличен принцип важи и за ткивото, со клучна разлика што кожата не е безживотна ткаенина, туку порозен и еластичен материјал низ кој тече течност. Овој тек, заедно со промените во колагенската мрежа, дополнително влијае на начинот на кој се формира и продлабочува наборот. Затоа, авторите заклучуваат дека механичките промени сами по себе се клучни, додека УВ зрачењето и намаленото производство на колаген со возраста „само“ го забрзуваат ова физичко сценарио.
Иако примероците во американската студија беа од човечка кожа, ова беа мерења ex vivo, т.е. под контролирани услови. Мускулите, протокот на крв, хормоните, навиките и фотостареењето во реалниот живот создаваат дополнителни елементи што лабораторијата ги поедноставува. Сепак, студијата не ја уништува старата вистина, туку ја заокружува: сонцето и времето не исчезнуваат од приказната, туку дејствуваат како забрзувачи на механиката што би се случила во секој случај.
Што значи ова за секојдневната нега?
Зошто е ова важно? Прво, затоа што ја одделува причината од последицата. Брчките не се само „резултат на времето“, туку предвидлив исход од повторен стрес врз кожата, која со текот на годините губи дел од својата еластичност и полесно се брчка. Второ, затоа што ни дава мерливи цели: намалување на попречното собирање, зачувување на еластичноста на дермисот и контролирање на губењето на влага значи дејствување врз самиот механички извор на проблемот, а не само врз површинскиот сјај. Ова отвора простор за попрецизни формулации и постапки за подмладување кои се насочени кон „однесувањето“ на ткивото, наместо само да ја измазнуваат површината на краток рок.
Ако брчките се продлабочат, бидејќи кожата „влече“ повеќе попречно со возраста и полесно се крши во набори, стратегиите што ја зачувуваат еластичната мрежа и хидратацијата имаат смисла. Најдокажаните навики, како што се заштитата од сонце, постојаната хидратација и состојките што го стимулираат обновувањето на дермисот, остануваат прва линија на одбрана.
Новото разбирање сугерира дека производите и третманите насочени кон механичките својства (на пр., еластичност и „отпорност на брчки“) може да имаат реална, долгорочна логика, или преку попаметни формулации или преку процедури кои специфично ја зајакнуваат „потпорната структура“ на кожата. Ова не е ветување за бришење на возраста, туку попрецизна дефиниција на целта.
фото: принтскрин
Текстот Конечно е откриено зошто се формираат брчки и како да се забави нивното создавање е превземен од МАКФАКС.
