реклама
Летните месеци и периодот на престој на море е време кога повеќе ја изложуваме кожата на сонце. Заштитниот фактор ни е неопходен, а дали е некогаш безбедно да се сончаме, одговори проф. д-р Лидија Кандолф, дерматолог.
„Сончевата светлина е неопходна за синтеза на витаминот Д во кожата и може позитивно да влијае на расположението, но одреден дел од сончевиот спектар, особено ултравиолетовото зрачење (УВ), може да има штетни ефекти врз кожата, особено кај луѓето во Европа и Северна Америка кои немаат доволна природна заштита од УВ зрачење“, проф. д-р Лидија Кандолф, дерматолог.
реклама
„Во текот на еволуцијата, луѓето со светла кожа живееле во региони со помал интензитет на сончева светлина, така што помалку пигмент во нивната кожа бил доволен за заштита од штетните ефекти на УВ зрачењето, но во исто време и за доволна синтеза на витамин Д.
„Во тоа време имаше значителен број на луѓе кои страдаа од рахитис поради неухранетост, па сончањето се препорачуваше како превенција од оваа болест предизвикана од недостаток на витамин Д. Со тоа започна трендот на „враќање кон природата“, одење на плажа и сончање со цел да се постигне потемен тен, што стана симбол на здравје и убавина“, вели д-р Кандолф.
реклама
Според д-р Кандолф, вистината е дека луѓето со светол тен никогаш порано во еволуцијата не биле изложени на сончево зрачење во онаа мера како што се денес, а нивната кожа не е подготвена за толкаво количество УВ зрачење.
„Потемниот тен кој се постигнува со потемнување е всушност знак за оштетување на кожата, бидејќи се создава како одговор на оштетувањето на ДНК на клетките на кожата предизвикано од УВ зрачењето. Ова го стимулира производството на меланин, кој ја штити кожата од понатамошно оштетување. Истовремено, оштетувањето на ДНК го зголемува ризикот од неконтролирано размножување на клетките на кожата и развој на рак на кожата, без разлика дали се работи за меланом или други форми на рак на кожата“, објаснува нашиот соговорник.
реклама
„Токму во дваесеттиот век, со појавата на трендот на исончана кожа и неконтролираното изложување на сонце за време на годишните одмори, забележан е значителен пораст на заболените од рак на кожа, вклучително и меланом, агресивен облик на рак кој лесно може да се прошири на внатрешните органи и е сериозна закана за здравјето. Во Србија, бројот на заболени од рак на кожа се зголемува за 20 проценти на секои пет години“, вели таа.
УВ зрачење одговорно за забрзано стареење на кожата
Д-р Кандолф додава дека, исто така, во последните неколку децении стана јасно дека УВ зрачењето е одговорно за забрзаното стареење на кожата. Затоа, заштитата од сонце во текот на целата година е основна мерка за забавување на знаците на стареење на кожата.
„Накратко, иако сончевата светлина има свои корисни ефекти, особено за синтеза на витамин Д, треба да се внимава со изложувањето на кожата на УВ зрачење. Неопходно е да се користи соодветна заштита од сонце за да се избегне оштетување на кожата, зголемен ризик од рак на кожата и забрзано стареење“, вели тој.
„Најголемото количество на сончево зрачење во нашата клима од јуни до октомври обично е присутно помеѓу 11 и 17 часот. Во тој период сончевите зраци се најинтензивни и претставуваат поголем ризик од оштетување на кожата. Затоа, важно е да се преземат соодветни мерки за заштита од сонце во овој период, како што се носење облека, користење крема за сончање со широк спектар заштитен фактор и избегнување на изложување на сонце во најинтензивниот период од денот. Едноставно кажано, важно е да бидете надвор, да уживате во природата, да се занимавате со спорт и хоби, но да бидете облечени на сонце и да избегнувате што повеќе директно изложување на кожата на сонце (на пр. во костим за капење). За откриени делови од телото кои не се заштитени со облека, препарати со висок заштитен фактор (SPF 50 и повеќе)“, посочува докторот.
Д-р Кандолф нагласува дека доколку престојувате на плажа, градски базен или базен, се препорачува да најдете природна сенка од дрво, а да останете под сенка пред 11 часот и по 17 часот. Редовното нанесување на доволно средства за заштита од сонце пред и после пливање или носење маици и шорцеви за заштита од сонце (најчести кај децата) е исто така важно за одржување на заштита од сонце.
„Важно е да се нагласи дека не треба да се злоупотребуваат средствата за заштита од сонце, односно да не се користат за да останат на сонце цел ден. Со напредните технологии на производство, овие препарати овозможуваат да се остане на плажа цел ден без појава на изгореници, но тоа не го спречува оштетувањето на генетскиот материјал на клетките на кожата. Напротив, со целодневно изложување, степенот на оштетување може да биде уште поголем“, вели соговорникот.
Според д-р Кандолф, заблуда е и дека кожата може да се „подготви“ за сонце со користење на солариум, бидејќи тоа дава и тен, што е знак за оштетување на кожата. Светската здравствена организација ги прогласи солариумите за првокласни канцерогени, бидејќи во голема студија е докажано дека само едно изложување на солариум го зголемува ризикот од рак на кожата, а дека употребата на солариум е причина за појава на рак на кожата пред 40-тата година од животот.
Во Србија се забранети користени солариуми за лица помлади од 18 години, а трендот во светот е целосно да се забрани производството и продажбата на солариуми.
„Како заклучок, потемнувањето со цел да се постигне темен тен од естетски причини не е ниту природно ниту здраво. Всушност, тоа може да биде знак дека кожата доживеала UV оштетување. Затоа, важно е да се применат соодветни мерки за заштита од сонце со цел да се намали ризикот од оштетување на кожата, забрзано стареење на кожата и рак на кожата, вклучително и меланом. Со одржување на природен тен и примена на мерки за заштита од сонце, како што се носење заштитна облека, користење крема за сончање и избегнување изложување на сонце во најинтензивните периоди од денот, можеме да го намалиме ризикот од оштетување на кожата и развој на рак на кожата“, вели проф. Д-р Лидија Кандолф заклучува:
„И, за конечно да одговорам на прашањето: нема безбедно сончање“, изјави таа.
реклама
