Српските власти инсталирале домашен шпионски софтвер на телефоните на десетици новинари и активисти, се вели во извештајот објавен во понеделникот на „Амнести интернешнал“, цитирајќи форензички докази и сведоштва на активисти кои тврдат дека биле „хакирани“.
„Во неколку случаи, активисти и новинари пријавиле сомнителна активност на нивните мобилни телефони откако биле испрашувани од српската полиција и безбедносните служби“, се вели во извештајот на АИ.
Во два случаи, софтверот на израелската компанија за надзор Cellebrite DI бил користен за отклучување на телефоните, пред да бидат заразени со српскиот шпионски систем Андроид NoviSpy.
Со помош на шпионскиот систем NoviSpy беа копирани телефонски контакти, кои потоа беа префрлени на сервер контролиран од српската влада.
NoviSpy, иако технички е помалку напреден од високо инвазивниот шпионски софтвер како што е Pegasus, им овозможува на српските власти да снимаат чувствителни лични податоци од мобилниот телефон на целта и дозволува далечински да се вклучи микрофонот или камерата на мобилниот телефон, наведува медиумот.
„Српските власти користат технологија за надзор и тактики за дигитална репресија како инструменти за поширока државна контрола и репресија насочени против граѓанското општество“, се вели во извештајот на АИ.
Во него, меѓу другото, се споменува дека српската полиција користи форензичка алатка за вадење податоци од мобилни телефони, кои ги добила на подарок од Норвешка, а која била набавена преку Агенцијата на ОН за проектни услуги (UNOPS).
Станува збор, како што е појасенто, за пакет кој беше доставен до Министерството за внатрешни работи на Србија од 2017 до 2021 година за да и помогне на таа земја во борбата против организираниот криминал.
Амнести додава дека норвешката влада привремено ја прекина испораката на уредите Cellebrite во Србија во 2018 година. Норвешката амбасада во Белград изрази загриженост за програмата, но УНОПС на крајот ја испорача во јуни 2019 година.
Според АИ, Србија добила уреди Cellebrite како дел од широкиот пакет помош за да и помогне на Србија да ги исполни барањата поврзани со процесот на интеграција во ЕУ.
Заменик-министерката за надворешни работи на Норвешка, Марија Вартересијан, изјави за Ројтерс дека наводите изнесени во извештајот се „алармантни и доколку се докаже дека се вистинити, неприфатливи“. Таа додаде дека норвешките власти на крајот на месецот ќе се сретнат со српските власти и со УНОПС.
„Очекуваме УНОПС да ги истражи овие наводи“, изјави таа.
Српското МВР, Министерството за надворешни работи и разузнавачката агенција БИА не ги коментираат информациите, според тамошните медиуми.
Cellebrite производите се широко користени од бројни полиции за спроведување на законот ширум светот, вклучувајќи го и американското ФБИ.
Главниот маркетинг директор на компанијата, Дејвид Џи, рече дека ако се докаже дека се точни тврдењата на вештачката интелигенција, тоа ќе претставува прекршување на договорот за лиценца за крајниот корисник и ќе резултира со суспензија на употребата на нивната технологија.
Текстот „Амнести интернешенел“: Србија користи софтвер за шпионирање на активисти и новинари е превземен од МАКФАКС.
