Американскиот претседател Џо Бајден денеска објави дека се повлекува од претседателската трка против противкандидатот Доналд Трамп. Повлекувањето во последен момент е без преседан во современата изборна историја на САД и е потег со висок ризик.
Дел од тоа – како би можело да функционира замената на 81-годишникот.
Хаотична конвенција?
За да назначат формален кандидат, делегатите од сите 50 држави присуствуваат на летната конвенција за номинирање на нивната партија (Демократската партија) за официјално да одберат кандидат врз основа на примарното гласање.
Бајден со огромно мнозинство ги освои првичните гласови, а околу 3.900 делегати на партијата кои ќе одат на конвенцијата во Чикаго овој август. Со излегувањето на Бајден, делегатите треба да најдат замена. Тоа ја враќа американската политика во старите времиња, кога партиските газди се мачеа да изберат кандидат преку склучување договори во простории „одзади“ исполнети со чад и бескрајни кругови на гласање.
На 31 март 1968 година, тогашниот претседател Линдон Џонсон даде шокантна најава среде Виетнамската војна дека нема да бара реизбор.
Тој потег ја претвори таа година конвенцијата, исто така во Чикаго, во политичка криза со демонстранти на улиците и левоориентирани делегати лути на провоениот став на партиски избраниот кандидат Хуберт Хемфри.
По тој дебакл, државите пошироко го прифатија примарниот процес и конвенциите станаа добро подмачкани работи чии исходи се однапред познати бидејќи тие се одредени од прелиминарните избори.
Кој може да пополни?
Веднаш по дебатата, демократите беа околу Бајден, барем кога говореше на снимката.
Сето тоа се распадна како што одминуваше времето, при што се повисоките партиски лидери јавно ја доведуваа во прашање одржливоста на кандидатурата на актуелниот претседател.
Природен – но не и автоматски – избор да го заземе местото на Бајден би била потпретседателката, Камала Харис. Бајден ја поддржа во денеска додека објави дека се повлекува.
Испратен да го изгасне пожарот по слабиот настап на демократскиот претседател на дебатата, 59-годишната призна дека Бајден „бавно почнал“ против Трамп, но „завршил силно“.
Во спротивно, може да биде повикан кој било од голем број силни демократски политичари – гувернерите Гевин Њусом од Калифорнија, Гретчен Витмер од Мичиген и Џош Шапиро од Пенсилванија.
Шансите за трета страна?
Со откажувањето на Бајден, дали може да се појави силна надеж од трета страна? Досега ниту еден независен кандидат не претставува никаква опасност за доминантниот двопартиски систем на САД.
Во 1992 година, милијардерот од Тексас Рос Перот, кој се кандидираше како независен, успеа да освои речиси 19 отсто од гласовите на народот. Но, на крајот, поради начинот на кој функционира изборниот систем во земјата, тој не доби ниту еден од најважните гласови: оние од 538-те членови на Изборниот колеџ кои на крајот одлучуваат за победникот.
